5651 Sayılı Kanun ve Kapsamı
5651 Sayılı Kanun Nedir?
Amaç ve Kapsam
İnternet üzerinden işlenen suçların önüne geçebilmek , kullanıcılara daha güvenli bir internet ortamı sunabilmek amacıyla bu kanun oluşturulmuştur. İnternet üzerinden işlenen belirli suçlar 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan; intihara teşvik, çocuk istismarı, uyuşturucu madde kullanımını teşvik, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar için yer ve imkan sağlama, suçları ; 25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı kanunda yer alan Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar; 29/4/1959 tarihli ve 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar, 1/11/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununun 27 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan suçlardır. Bu suçların işlendiğinin tespiti halinde içerik, erişim ve yer sağlayıcıları üzerinden içeriklere müdahele edilmesi sağlanmaktadır.
5651 Kanun maddesi kimleri kapsamaktadır?
İçerik Sağlayıcı (Content Provider )
İnternet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişiler şeklinde tanımlanır. Örneğin Instagram hesabına üye olup bu platformda paylaşım yapan kişi bir içerik sağlayıcısıdır. İnternet üzerinden sunduğu her türlü içerikten sorumludur. Ancak bağlantıda bulunduğu başkasına ait içerikten sorumlu değildir. Bu olayla ilgili kanunun 4. maddesinin 2. fıkrası bir istisna getirmiştir. “Sunuş biçiminden, bağlantı sağladığı içeriği benimsediği ve kullanıcının söz konusu içeriğe ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise genel hükümlere göre sorumludur.” Yani repost ettiği bu gönderi ya da paylaşmış olduğu bir link başka kullanıcıların konusu suç oluşturan içeriğe ulaşmasını sağlıyorsa bundan dolayı sorumlu tutulur.
Erişim Sağlayıcı (Access Provider)
Kanunda “kullanıcılarına internet ortamına erişim olanağı sağlayan her türlü gerçek veya tüzel kişileri ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır. TTNet , Turkcell, Superonline gibi firmalar buna örnek olarak gösterilebilir. Erişim sağlayıcılar sadece içeriklere ulaşılmasında aracı konumdadır ,başkalarıyla iletişimde bulunmamaktadırlar. Erişim sağlayıcı, kendisi aracılığıyla erişilen bilgilerin içeriklerinin hukuka aykırı olup olmadıklarını ve sorumluluğu gerektirip gerektirmediğini kontrol etmekle yükümlü değildir. Ancak bu içeriklerin hukuka aykırı olduğu bildirilmişse içeriğe erişimi engellemekle ve kanunda belirtilen diğer davranışları yapmakla yükümlüdür. Bu yükümlülükleri yerine getirebilmek amacıyla özel hukuk tüzel kişiliğine sahip Erişim Sağlayıcıları Birliği kurulmuştur. Erişim sağlayıcılar faaliyette bulunmak için kanun gereği bu birliğe üye olmak zorundadır.
Yer Sağlayıcı (Host Provider)
Kanuni tanıma göre yer sağlayıcı, hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişileri ifade eder. İçerik sağlayıcıların içeriklerinin paylaşılması için yer temin ederler. Günlük hayatta sıklıkla kullandığımız Facebook, LinkedIn, Instagram gibi platformlar birer yer sağlayıcısıdır. Yer sağlayıcı da erişim sağlayıcı gibi içeriklerin hukuka aykırı olup olmadıklarını kontrol etmek zorunda değildir. Ancak hukuka aykırılığı öğrendiklerinde söz konusu içeriği yayından kaldırmakla yükümlüdürler.
İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcılar
Kişilere belli bir yerde ve belli bir süre internet ortamı kullanım olanağı sağlarlar. Şirket ve otelleri buna örnek verebiliriz. İnternet toplu kullanım sağlayıcılarının yükümlülükleri ve sorumlulukları İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik’te ayrıntılı olarak düzenlenir. Bu yönetmeliğe göre toplu kullanım sağlayıcıları yalnızca konusu suç teşkil eden içeriklere erişimi önlemek maksadıyla filtreleme sistemi kullanmakla yükümlüdür. Diğer sağlayıcılar gibi hukuka aykırı içeriklerin erişiminin engellenmesi veya içeriğin kaldırılması imkânınına sahip değildir.
Sonuç
İçerik, yer ve erişim sağlayıcıları kanundaki yükümlülüklerini yerine getirerek, internet ortamının daha güvenli ve düzenli hale gelmesinde önemli rol oynar. 5651 sayılı kanun bu açıdan büyük önem taşımaktadır.
Yazar: İrem Sultan İşcan
Av. Ali ERŞİN’in “Yeni Sosyal Medya Düzenlemesi” isimli yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.
Hukuk ve Bilişim Dergisi’nin Yeni Sayı’sını okumak için bağlantıya tıklayınız.
Kaynakça
- Mevzuat Bilgi Sistemi , “5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” , Erişim 01.07.2024 https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5651&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
- Mevzuat Bilgi Sistemi, “İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik”, Erişim 07.07.2024, https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=23501&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
Hukuk ve Bilişim Dergisi ve Blog kısmımızda,
Bilişim Suçları
Blockchain ve Dijital Paralar
Yapay Zekâ ve Robot Hukuku
Elektronik Ticaret Hukuku
İnternet Hukuku
Kişisel Verilerin Korunması Hukuku
Start-Up Hukuku
E-Spor Hukuku
Fikri Mülkiyet Hukuku ve benzer teknoloji hukuku alanlarında yazılar okuyucularımıza sunulmaktadır.