Yayıncı İmtiyaz Sahibi: Ali ERŞİN © 2021 Tüm Hakları Hukuk ve Bilişim Dergisi'ne aittir.
Yayıncı İmtiyaz Sahibi: Ali ERŞİN © 2021 Tüm Hakları Hukuk ve Bilişim Dergisi'ne aittir.
Tahkim ve Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri

Daha Yeşil Tahkim Hareketi

Okuma Süresi: 2 Dakika

Daha Yeşil Tahkim Hareketi

Anahtar Kelimeler: Milletlerarası Tahkim, Sürdürülebilirlik, Daha Yeşil Tahkim, Sürdürülebilir Tahkim, Tahkimin Çevresel Etkisi

Keywords: International Arbitration, Sustainability, Campaign for Greener Arbitrations, Sustainable Arbitration, Environmental Impact of Arbitration

2019 yılında milletlerarası tahkim hakemi Lucy Greenwood tarafından, tahkimin çevresel etkisini en aza indirmeyi amaçlayan “Yeşil Taahhüt” adı altında bir girişimde bulunulmuştur. Bu girişim daha sonra Daha Yeşil Tahkim (the Campaign for Greener Arbitrations) adıyla yürütülen bir kampanyaya/harekete dönüşmüştür. Bu hareket ile, milletlerarası tahkim alanında çevresel farkındalık yaratmak ve sürdürülebilir tahkim uygulamalarını teşvik etmek amaçlanmaktadır.

Daha Yeşil Tahkim Hareketi, tahkim yürütülürken temel olarak alınması gereken üç önlemi aşağıdaki şekilde sıralamaktadır. Bu önlemler ile tahkim uygulayıcılarının, karbon emisyonunun önemli ölçüde azaltılmasına katkıda bulunabileceği belirtilmektedir:

  • Tahkimin her aşamasında, uzun mesafeli seyahat uçuşlarının azaltılması; bunun için seyahate alternatif olarak video konferans olanaklarının kullanılmasının teşvik edilmesi,
  • Belgelerin basılı kopyalarının tamamen ortadan kaldırılması, bunun için belgelerin elektronik kopyalarının kullanımının teşvik edilmesi,
  • Tek kullanımlık ürün kullanımının ortadan kaldırılması.

Öte yandan bu hareket çerçevesinde hakemlere, hukuk firmalarına, kurumsal tahkim merkezlerine ve danışmanlar ile ticari temsilcilere yeşil eylem planı adı altında ayrı ayrı öneriler sunulmuştur. Bunlar genel olarak;

  • Hakemler için tahkimde sürdürülebilirliğe önem veren baş hakemlerin seçilmeye özen gösterilmesi ve hukuk firmaları için sürdürülebilirliğe önem veren hakemler atamaya özen gösterilmesi,
  • Toplantıların, duruşmaların sanal yapılmasının önerilmesi,
  • Yeşil Protokole2 uyan duruşma yerleri seçilmesi,
  • Basılı kopyalardan kaçınılması,
  • Kurumsal tahkim kurallarında veya kılavuz belgelerinde Daha Yeşil Tahkim Hareketi çerçevesinde hazırlanan Yeşil Protokole yer verilmesi şeklindedir.

Daha Yeşil Tahkim Hareketi çerçevesinde bir model clause3– örnek madde de tasarlanmıştır. Bu örnek madde, hukuk firmalarının, şirketlerin hukuk departmanlarının karbon emisyonunu ve diğer çevresel etkilerin azaltılmasına yardımcı olmak amacıyla, şirket politikalarına dahil edebilmeleri veya danışmanlık sözleşmelerinde yer verebilmeleri için kullanıma sunulmuştur. Bu model clause’da tahkimin yukarıda bahsedilen üç temel önlem çerçevesinde yürütüleceğine ilişkin bağlayıcı olmadığı belirtilen kurallar yer almaktadır. İskoç Tahkim Merkezi4 de yayınladığı Tahkim Kurallarının 23. Maddesi’nde, tüm tarafların tahkimin çevresel etkilerine dikkat etmelerini ve Daha Yeşil Tahkim Hareketi tarafından geliştirilen bu Yeşil Protokolleri dikkate almalarını öngörmektedir.

Tahkimin neden olduğu çevresel etkinin ölçeğini ve derinliğini anlamaya devam etmek amacıyla, Daha Yeşil Tahkim Hareketi oluşumu çalışmalarını daha geniş bir yelpazeyi ve tahkim ölçeğini kapsayacak şekilde genişletme sürecindedir. Genişletilen çalışmanın aynı zamanda tahkim konferansları, seminerleri ve etkinliklerinin neden olduğu karbon emisyonlarına ilişkin bir değerlendirmeyi de kapsaması planlanmaktadır. Bu sayede tahkim sektöründeki karbon emisyonları hakkında daha geniş bir farkındalık sağlanması amaçlanmaktadır.

Arş. Gör. Ahmet TOKAT’ın “Tahkim’de Delillerin Toplanmasında Mahkeme’nin Yardımı” isimli yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.

Hukuk ve Bilişim Dergisi Tahkim Özel Sayısı‘na ulaşmak için bağlantıya tıklayınız.

DİPNOTLAR VE KAYNAKÇA

  1. <https://www.greenerarbitrations.com/about>, Erişim Tarihi: 26.01.2024
  2. <https://www.greenerarbitrations.com/model-clause>, Erişim Tarihi: 26.11.2024
  3. <https://www.greenerarbitrations.com/green-protocols>, Erişim Tarihi: 26.11.2024
  4. <http://www.scottisharbitrationcentre.org>, Erişim Tarihi: 26.11.2024