Dijital Aktivizm İnternetin Özgürlüğünü Koruyabilir Mi?
Bilginin zincirlerinden kurtulması ve internete erişimin lüks olmaktan çıkmasıyla, ücretsiz internetin yükselişi, tekelleşen otorite ve araçları sarsmaya başlamaktadır. Bu değişim, gelecekteki internetin nasıl şekilleneceği sorusunu gündeme getirmektedir. Ayrıca, internetteki sorunlarla mücadele ihtiyacını doğurmaktadır. Bu mücadelede, otoritelerin internet egemenliği ve süper uygulamalar göz ardı edilemez unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır..
Küresel bir kültür ve temel bir ihtiyaç haline gelen ücretsiz internetin, merkezden bağımsız ve özgür bilgiyi barındırması için açık, sorgulayıcı, işbirlikçi ve otoriteye karşı şüpheci bir yapıya sahip olması hayati önem taşımaktadır. Bu noktada ise; dijital aktivizm internetin özgür ve açık bir platform olarak kalması için, kritik bir rol oynamaktadır.
Bu kapsamda; bu yazımda, internetin özgür geleceği ve dijital aktivizmin bu gelecekteki rolü derinlemesine ele alacağım. Özgür bilgiye erişim ve internetin açıklığı için, verilen mücadelenin önemi vurgularken; dijital aktivistlerin internetin geleceğini korumak için, nasıl bir rol oynayabileceği de detaylı bir şekilde inceleyeceğim.
1. İnternetin 8 Temel Sorunu Nedir?
Bilginin özgürleşmesi ve internete erişimin yaygınlaşmasıyla, bazı karanlık yüzler de ortaya çıktı. Bu kapsamda; internetin karşı karşıya olduğu temel sorunlar 8 temel başlık altında toplayacağız.
1.1. İnternet Kısıtlamaları
İnternet kısıtlamaları, otoriter rejimlerin muhalif sesleri susturmak ve kontrolü ellerinde tutmak için, interneti kısıtlamaktadır.. Bu durumda, ifade özgürlüğünü ve bilgiye erişimi doğrudan engellemektedir.
1.2. Dezenformasyon
İnternetin en büyük sorunlarından biridir. Bu durum, kutuplaşmaya ve nefret söylemine yol açarak toplumda gerginlik yaratmaktadır.
1.3. Troll Çiftlikleri
Siyasi ve ideolojik amaçlar için sahte hesaplar ve botlar aracılığıyla manipülasyon ve propaganda yapan troll çiftlikleri, internetin güvenilirliğini zedelemektedir.
1.4. İnternetin Egemenliği
Bazı ülkeler, internetin kendi sınırları içerisinde ayrı bir versiyonunu kontrol etmeye çalışmaktadır. Bu durum, internetin küresel ve açık bir platform olma özelliğini tehdit etmektedir.
1.5. Mega Platformlar
Büyük veri ve algoritmalara dayalı mega platformlar, internet üzerinde büyük bir güce ve etkiye sahiptir. Bu durum, rekabeti sınırlandırıyor ve kullanıcıların mahremiyetini tehdit etmektedir.
1.6. Veri Odaklı Kişisel Gözetim
İnternetteki faaliyetlerimiz ve verilerimiz, reklam ve pazarlama amaçlı olarak izlenmekte ve kullanılmaktadır. Bu durum ise, mahremiyet ihlallerine ve kişisel hakların korunmamasına yol açmaktadır.
1.7. Süper Uygulamalar
Tek bir uygulamada birçok farklı ihtiyacımızı karşılayan süper uygulamalar, kullanıcıları tek bir platforma bağımlı hale getirmektedir. Bu durum, çeşitliliği ve seçeneği azaltmaktadır.
Sonuç olarak, şuan hiç kimse, internetin uzun ya da kısa gelecekte nasıl bir hal alacağını kestirmese de; tüm yaşamlarımızın en büyük icadı ve içimizdeki en iyiyi yansıtmasını sağlayan internetin gelecekte var olacağından emin olabilir. Küresel bir kültürün muhtemelen ilk örneği olan internete, bir insan hakkı olarak ve internetin amacının gerçekleşmesi adına herkesin eşit erişimeli ve belirtilen sorunlar çözümlenmelidir. Bunun için, açık, sorgulayıcı, işbirlikçi ve otoritelere karşı şüpheci olunmalıdır. Zira, kusurlu makineler nihayetinde kusurlu makineler yaratmaktadır.
2. İnternet Sorunlarına İlişkin Görüş ve Katkılar
İnternet, bilgi ve iletişimin özgürleştirici bir platformu olarak ortaya çıksa da, günümüzde internet egemenliği, mega platformlar ve süper uygulamalar gibi birçok sorunla karşı karşıyadır. Bu kapsamda; internetin karşı karşıya olduğu sorunlara ilişkin görüş ve katkıları ele alarak ve dijital aktivizmin bu sorunlarla mücadelede nasıl bir rol oynayan bileceğine ilişkin ve katkılarda bulunabilir.
2.1. Dijital Aktivizmin Rolü
Dijital aktivizm, internet ve dijital araçlar aracılığıyla sosyal ve politik değişimleri teşvik etmeyi amaçlayan bir faaliyet türüdür. Bu faaliyetler, internetin özgür ve açık bir platform olarak kalmasını sağlamada ve internetteki sorunlarla mücadelede önemli bir rol oynar.
Dijital aktivizmin rolünü daha iyi anlamak için üç temel açıdan incelemek gerekir: amaç, faaliyet ve araçlar.
- 1.1. Amaç
Dijital aktivizmin amacı, internetin özgür ve açık bir platform olarak kalmasını sağlamak ve internetteki sorunlarla mücadele etmektir. Bu amaç doğrultusunda çeşitli hedefler belirlenebilir. Örneğin:
- Bilgi çarpıtmasını ve dezenformasyonu önlemek
- Nefret söylemi ve siber zorbalıkla mücadele etmek
- İnternete erişim ve dijital haklar için savunuculuk yapmak
- Sosyal ve politik adaleti teşvik etmek
- 1.2. Faaliyet
Fikirleri duyurmak ve yaymak, farkındalık yaratmak, haklarını korumak, tehdit algılananlardan kaçınmak, taraftar toplamak ve mobilize için yapılan bu faaliyetler temelde 2’ye ayrılır.
- 1.3. Aktif Faaliyetler
Aktif faaliyetler, daha doğrudan ve proaktif bir katılımı temsil eder.
- Online Dilekçe ve İmza Kampanyaları
Dijital platformlarda dilekçe ve imza kampanyaları oluşturarak önemli konularda farkındalık yaratmak ve kamuoyunun desteğini almak mümkündür.
- Sosyal Medyada Canlı Yayın
Sosyal medya platformlarında canlı yayınlar yaparak önemli gelişmeleri takipçilere aktarmak, bilgi ve haber paylaşmak mümkündür.
- Etik Hackleme Faaliyetleri
Siber güvenlik açıklarını ve suistimalleri ortaya çıkarmak için etik hackleme yöntemleri kullanılabilir.
- Vatandaş Gazeteciliği
Vatandaşların haber ve bilgi üretiminde aktif rol alması ve alternatif medya platformları oluşturması mümkündür.
- Kaynak Oluşturmak
Bilgi ve rehber içeren web siteleri, bloglar ve videolar oluşturarak dijital aktivizmi desteklemek mümkündür.
- 1.4. Pasif Faaliyetler
Pasif faaliyetler, farkındalık yaratmak ve desteği genişletmek için önemlidir.
- Sosyal Medya Hesapları ve Grupları Oluşma
Dijital aktivizm için özel sosyal medya hesapları ve grupları oluşturarak bir araya gelmek ve organize olmak mümkündür.
- Paylaşım Ve Tıklama Faaliyetleri
Dijital aktivizm ile ilgili içerikleri paylaşmak, hashtag’ler kullanmak ve tıklama yoluyla desteklemek mümkündür.
- Hashtag Açmak
Belirli bir konu veya kampanya için özel hashtag’ler oluşturarak farkındalık yaratmak ve katılımı artırmak mümkündür.
- 1.5. Araç
Dijital aktivizm, çeşitli araçlar kullanılarak gerçekleştirilir. Bu araçlar, internetin temelini oluşturan teknolojiler ve platformlardır.
- Sosyal medya platformları
- Web siteleri ve bloglar
- E-posta ve mesajlaşma platformları
- Dosya paylaşım platformları
- Şifreleme ve anonimleştirme araçları
- 2. Dijital Aktivizmin Hükümet Tarafından Yasaklanması
Dijital aktivizm, internetin sunduğu araçlar ile kullanıcıların seslerini duyurmalarına ve değişim yaratmalarına imkan tanıyan bir araçtır. Hızlı ve geniş kitlelere ulaşabilme potansiyeli sayesinde demokrasi ve ifade özgürlüğünün güçlenmesine katkıda bulunur. Farkındalık yaratarak kolektif bilinci ve sosyal yardımlaşmayı teşvik etmesi de önemli bir etkisidir.
Ancak, dijital aktivizmin bazı riskler de barındırdığı bir gerçektir. Hackleme, kara ve gri propaganda gibi yasa dışı veya etik dışı faaliyetler için kullanılabilir. Bilgi eksikliği ve çarpıtması da dijital aktivizmin gölge yönlerinden biridir. Bu durum, yanlış bilginin yayılmasına ve kutuplaşmaya yol açabilir.
Bu riskler göz önüne alındığında, bazı ülkeler dijital aktivizmi tamamen yasaklamayı tercih etmektedir. Bu yaklaşım, ifade özgürlüğünü ve internetin açık ve özgür bir platform olma özelliğini tehdit etmektedir. Dijital aktivizmin doğası gereği kullanıcıların amaçlarına göre değişebileceğini ve her zaman olumsuz sonuçlar doğurmayacağını göz ardı etmek doğru değildir.
Daha doğru bir yaklaşım, dijital aktivizmi tamamen yasaklamak yerine somut olaya göre değerlendirmektir. Yasa dışı veya etik dışı faaliyetler için kullanılan dijital aktivizm platformları ve hesapları engellenebilir. Bilgi eksikliği ve çarpıtması ile mücadele için ise eğitim ve farkındalık çalışmaları yapılmalıdır.
Dijital aktivizm, demokrasi ve ifade özgürlüğü için önemli bir araçtır. Riskleri göz ardı etmeden, bu araçtan sorumlu ve bilinçli bir şekilde yararlanmak gerekir. Yasaklama yerine, dijital aktivizmin olumlu yönlerini teşvik edecek ve riskleri minimize edecek çözümler üzerinde durulmalıdır.
- Sonuç
İnternet, bilgi ve iletişim için küresel bir platform olarak hayatımızın her alanını etkilemektedir. Bu platformun özgür ve açık kalması, bilgiye erişim ve ifade özgürlüğü gibi temel haklarımız için hayati önem taşımaktadır. Dijital aktivizm, bu özgürlüğü korumak ve internetin geleceğini şekillendirmek için kritik bir rol oynamaktadır.
Aktif ve pasif faaliyetler ile dijital aktivizm, internetteki sorunlara karşı farkındalık yaratarak, çözüm önerileri sunarak ve kolektif bir mücadele yürüterek internetin özgür ve açık bir platform olarak kalmasını sağlamaya katkıda bulunur. Hükümetlerin internet egemenliği ve süper uygulamalar gibi tehditlere karşı da dijital aktivizm önemli bir direnç noktasıdır.
Dijital aktivizmin riskleri de göz ardı edilmemelidir. Yasa dışı ve etik dışı faaliyetlerle mücadele edilmeli, bilgi eksikliği ve çarpıtması ile mücadele için eğitim ve farkındalık çalışmaları yapılmalıdır.
Sonuç olarak, dijital aktivizm bir bıçak gibi iki taraflıdır. Doğru kullanıldığında demokrasi ve ifade özgürlüğünü güçlendirir, yanlış kullanıldığında ise zarar verebilir. Bu nedenle, dijital aktivizmi yasaklamak yerine, sorumlu ve bilinçli bir şekilde kullanmayı teşvik edecek çözümler üzerinde durmak gerekir.
Yazarın tüm yazılarına bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Legaling Kurucu Ortağı Cem ŞANAP ile Dergimizde gerçekleşen ropörtajı okumak için bağlantıya tıklayınız.
Zeynep Ürüşan (LL.B.)
Karabük Barosu’na kayıtlı stajyer avukattır. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden 2023 yılında mezun olmuştur. Yılmaz&Çolak Hukuk Bürosunda Ceza Hukuku, Bilişim Hukuku ve Kişisel Veriler Hukuku alanlarında uzmanlaşmak üzere çalışmaktadır. Ayrıca; Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Taşkent Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi işbirliğinde gerçekleşen “Student’s Rountable Talk Legal Discussions in Commercial and Cyber Law (Ticaret ve Siber Hukukta Hukuk Tartışmaları Açısından Yuvarlak Öğrenci Masa Konuşması)” etkinliğinde konuşmacı olarak yer almıştır. Etkinlik kapsamında “Competition Law in Digital Markets (Dijital Piyasalarda Rekabet Hukuku)” isimli sunumunu gerçekleştirmiştir.
E-mail: urusanzeynep98@gmail.com
Whatsapp: 05377869413
Linkedln: linkedin.com/in/zeynep-ürüşan-3b291929b