Kripto Paraların Hukuki Durumu ve ICO
Kripto paralar, blokzincir teknolojisi ile oluşturulmuş sanal varlıklardır. Bu sanal / sayısal varlıklar belli kriptolojik sistemlere sahip olup yine belli sayıda üretildiklerinden, “kripto para” olarak ismi yayılmıştır. Kripto paraların hukuki durumunu değerlendirmek açısından bu bilgi oldukça önemlidir.
Türkiyede Kripto Paraların Hukuki Durumu
16 Nisan 2021 tarihli “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik”in çıkmasına kadar kripto paralar hukukumuzda tanınmış değildi. Bu sebeple doğrudan genel hukuk hükümlerine göre çıkarımlar yapılmaktaydı. Kripto para yönetmeliğinden önce kripto paraların hukuki durumu hakkındaki görüşler şu şekilde idi: Para, yabancı para, sanal varlık, SPK aracı, menkul kıymet, emtia vd.
Kripto paralar, SPK Kanunu’nda tanımlı SPK araçlarından olmadığından SPK aracı veya menkul kıymet, taşınır olmadıklarından emtia, Kanun’larda para olarak düzenlenmediklerinden resmi para olarak değerlendirilemeyeceklerdir. Diğer ülkelerde resmi para birimi olan kripto paralar da belli durumlarda yabancı para olarak değerlendirilebilecektir.
Tüm bu sebeplerle, kripto varlıklar hem sanal olmalarından dolayı, hem de halk tarafından karşılıklarının olmalarından dolayı genel hukuk kuralları gereği sanal varlık olarak değerlendirilebilecektir. Nitekim 16 Nisan tarihli Yönetmelik’te de kripto paralar “gayrimaddi varlık” olarak tanımlanmıştır.
Kripto Parayla Fon Toplama (ICO)
İngilizcesi Initial Coin Offering (ICO), Türkçesi İlk Para Arzı olarak belirtilebilecek kripto paralarla fon toplama yöntemleri, blokzincir teknolojisinin milyonlarda kullanıcının aracısız kripto varlık gönderebilmesini sağlamasından dolayı fon toplayacak kişiler, projeler veya start uplar için oldukça avantajlı olmuştur. Bu sebeplerle özellikle 2018 yılında oldukça bu yöntem fazla ilgi görmüştür.
Peki ICO’nun hukuki durumu nedir? ICO için izin alınmasına ihtiyaç var mıdır? Yukarıda bahsettiğimiz üzere kripto paralar genel anlamda sadece bir gayrimaddi varlıktır. Kripto paralar bir SPK aracı veya menkuk kıymet değildir. SPK aracı veya menkul kıymet olmaması da bu varlıklarla fon toplanırken Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) nezdinde bir izin alınması gerekmediği sonucunu doğurmaktadır.
Tüm bunların yanında bazı projeler veya şirketler, kripto varlıklarla fon toplarken her bir kripto varlığa belli bir şirket hissesi verebilecektir. Bu durum ise bu kripto varlığın normal bir gayrimaddi varlıktan menkul kıymete dönüşmesi anlamına gelebilecektir. Bu durumda ise fon toplayan kişilerin SPK’dan izin almaları gerekecektir.
Sonuç
Her ne kadar özellikle son birkaç yılda kripto paraların gerek devlet gerek kişiler nezdinde hukuki durumu daha anlaşılmış olsa da, her geçen gün farklı projelerin çıkabilmesi, kripto varlıkların farklı amaçlarda kullanılabilmesi ve hatta her geçen gün farklı dolandırıcılıkların ortaya çıkabilmesi; devletleri ve kişileri de kripto varlıkların hukuki durumunu belirlerken düşündürmektedir.
Yazarın Hukuk ve Bilişim Dergisi 3. Sayı’sındaki “Dünya’da Kripto Paralar” isimli yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.
Ankara Barosu’na kayıtlı avukattır. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden 2019 yılında mezun olmuştur. Hukuk ve teknoloji alanlarında çalışmalar yürütmekte olup, Hukuk ve Bilişim Dergisi ile Blog’un genel koordinatörlük ve editörlük görevlerini yürütmektedir. Anadolu Üniversitesi S.B.E. Özel Hukuk Anabilim Dalından “Metaverse Dünyasında Fikri Hakların Korunması” konulu yüksek lisans tezi ile mezun olmuştur.