Kripto Varlık Ağları ve Kripto Paraların İzini Sürmek
Kripto varlıklar, dijital dünyanın hızla gelişen ve finansal ekosistemi derinden etkileyen unsurları arasında yer almaktadır. Bitcoin, Ethereum, Litecoin ve Ripple gibi popüler varlıkların yaygınlaşmasıyla birlikte, bu varlıklarla ilgili dolandırıcılık ve siber suçlar da önemli ölçüde artmıştır. Bu nedenle kripto varlık ağlarını ve varlıkların nasıl izleneceğini anlamak hukuki açıdan kritik hale gelmiştir. (kripto para takibi)
Kripto Varlık Ağları Nedir?
Kripto varlık ağları, blok zincir (blockchain) teknolojisi üzerine kurulmuş ve tüm işlemlerin şeffaf bir şekilde kayıt altında tutulduğu dağıtık defter sistemleridir. Bu ağların en temel özelliği, gerçekleşen her işlemin kalıcı olarak kaydedilmesi ve ağdaki tüm kullanıcılar tarafından açıkça görüntülenebilmesidir. Bitcoin, Ethereum ve Binance Smart Chain gibi ağlar, bu teknolojiye önemli örnekler olarak gösterilebilir.
Blok Zincir Teknolojisinin İzlenebilirlik Avantajı
Blok zincir teknolojisinin şeffaflığı ve kalıcılığı, hukuk profesyonellerine kripto varlıkların izini sürme konusunda önemli avantajlar sunar. Geleneksel finans sistemlerinin aksine, blok zincir üzerindeki her işlem ayrıntılı biçimde kayıt altına alınır. Bu kayıtlar sayesinde varlıkların nereden nereye aktarıldığı ve hangi adreslerle ilişkilendirildiği net bir şekilde ortaya konulabilir. Bu durum, kaybolan ya da çalınan varlıkların takibinde kritik önem taşır.
Kripto Cüzdan ve İşlem İzlenebilirliği
Kripto varlıkların izlenebilirliği yalnızca dijital cüzdan adresleri ile sınırlı değildir. Her bir işlem (transaction), kendi içinde benzersiz bir işlem kimliği (transaction ID) barındırır. Bu kimlikler sayesinde, kripto varlıkların hangi cüzdandan çıktığı, hangi cüzdana gönderildiği ve hangi tarihte gerçekleştiği kolayca izlenebilir. Örneğin, Bitcoin ağında gerçekleştirilen herhangi bir işlem, Blockchain.com veya Blockstream Explorer gibi araçlar vasıtasıyla kolayca sorgulanabilir.
Kripto Ağlarına Örnekler
Günümüzde farklı amaçlara yönelik birçok kripto ağ bulunmaktadır. En bilinenleri arasında Bitcoin, Ethereum, Litecoin, Ripple (XRP), Solana ve Binance Smart Chain yer alır. Bitcoin ağı, ilk ve en popüler kripto para birimidir. Ethereum ise akıllı sözleşmeler ve merkeziyetsiz uygulamalar (dApps) için geniş bir kullanım alanı sunar. Ripple ağı, sınır ötesi ödemeler için bankalar tarafından tercih edilirken, Binance Smart Chain düşük işlem maliyetleri ile kullanıcıları cezbetmektedir.
Kripto Dolandırıcılıkları ve Takip Zorlukları
Kripto varlıkların takibi, geleneksel finansal sistemlere göre daha karmaşık olabilir. Bunun temel sebebi, işlemlerin kullanıcı kimlik bilgileri ile değil, yalnızca anonim dijital cüzdan adresleri ile ilişkilendirilmesidir. Özellikle suçlular, yasa dışı elde ettikleri varlıkları hızlı ve sık transferlerle farklı cüzdanlara dağıtarak iz sürmeyi güçleştirirler. Bu durumda, kripto varlıkların izini sürmek ve geri almak, ileri düzey teknik bilgi ve özel analiz araçları gerektirir.
Blockchain Analiz Araçları ile İz Sürme
Kripto varlıkları takip etmek ve analiz etmek için kullanılan çeşitli profesyonel araçlar mevcuttur. Chainalysis, Elliptic ve CipherTrace gibi blockchain analiz platformları, varlıkların hareketlerini izleyerek, transfer güzergâhlarını ve ilişkilendirilmiş cüzdan adreslerini belirleyebilirler. Bu araçlar ayrıca suç faaliyetleri ile bağlantılı olduğu bilinen cüzdan adreslerini tanımlayarak, hukuki soruşturmalarda önemli deliller sağlarlar.
Hukukçular İçin Kripto Varlık İzleme Süreci
Kripto varlıklarla ilgili hukuki süreçler, blockchain adli bilişim uzmanları ve avukatların etkin işbirliğini gerektirir. Avukatların blok zincir teknolojisi ve kripto varlıkların temel çalışma prensipleri hakkında bilgi sahibi olması, davaların başarıyla sonuçlanması için kritik önem taşır. Kripto varlıklar konusunda sürekli güncellenen yasal düzenlemeler ve içtihatlar, hukukçuların kendilerini geliştirmeleri için eğitim programları ve seminerlerle desteklenmektedir.
Mağdurlar İçin Öneriler
Kripto varlıklarını kaybeden mağdurların ilk yapması gereken, hızla profesyonel hukuki ve teknik destek almaktır. Suçlular, varlıkları kısa sürede birçok farklı cüzdan arasında transfer ederek izlerini zorlaştırabilir. Bu nedenle mağdurlar, yaşanan olayın hemen ardından, ellerindeki tüm bilgileri avukatlarına ve blockchain adli bilişim uzmanlarına sunmalıdır. Bu bilgilerin zamanında sağlanması, varlıkların bulunması ve geri kazanılması ihtimalini artıracaktır.
Sonuç ve Öneriler
Kripto varlıkların izlenmesi ve kurtarılması, profesyonel bir yaklaşım ve teknik uzmanlık gerektiren karmaşık bir süreçtir. Hukukçuların ve mağdurların süreci etkin bir şekilde yönetmeleri için blockchain analiz araçları ve adli bilişim uzmanlarıyla işbirliği yapmaları esastır. Bu süreçte, eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri de büyük önem taşımaktadır. Kripto varlıkların izini sürmek ve hukuki yollarla geri kazanmak mümkündür; ancak bu süreçte zamanlama ve uzmanlık kritik faktörlerdir.
Dr. Berker Kılıç’ın 11. Sayı’mızdaki “Hukuk Alanında Yapay Zekanın Tahmin Hatası ve Manipülasyonu” isimli yazısını okumak için bağlantıya tıklayınız.
Yazarın 11. Sayı’mızdaki “Hukuk Alanında Yapay Zekanın Tahmin Hatası Ve Manipülasyonu” yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.
Yazar: Dr. Berker KILIÇ
Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Bilgisayar Eğitimi Ana bilim dalından 2006 yılında mezun olmuştur. Birinci Yüksek Lisansını Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsünde Adli Bilişim Ana bilim dalında 2019 yılında, İkinci Yüksek Lisansını Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Veri Bilimi Ana bilim dalında 2021 yılında, Doktorasını Adli Bilişim Mühendisliği Ana bilim dalında Uluslararası Dublin Üniversitesinde 2022 yılında tamamlamıştır. Yüksek lisans ve Doktora mezuniyet çalışmalarını Bilgi güvenliği yönetim sistemleri, Makine Öğrenmesi ve İletişim kayıtlarının adli delil niteliğinin incelenmesi konularında yapmıştır. 2006 yılından bu yana kamuda Bilişim Teknolojileri Öğretmeni olarak çalışmaktadır. Aynı zamanda 2017 yılından bu yana mezuniyet alanları çerçevesinde resmi ve özel bilirkişilik yapmaktadır. Hakkında son gelişmelere www.adlibilisimci.com adresinden bilgi alınabilir.