Makalemizde Metaverse ve Hukuki Boyutu konusunu inceleyeceğiz.
METAVERSE TEKNOLOJİSİNE HUKUKİ BİR BAKIŞ
Metaverse Nedir?
Facebook’un Kurucusu Mark Zuckerberg tarafından geçtiğimiz ay oldukça etkileyici bir sunumla duyurdu. Facebook ve ona bağlı şirketlerinin isminin de “Meta” olarak değiştiği yine aynı toplantıda duyuruldu. İnsanlık için teknoloji de çığır açan bir nevi devrim niteliğinde olan bu ufuk açan ve herkesi heyecanlandıran Metaverse nedir onu açıklamaya çalışalım.
Kelime kökeni olarak baktığımızda “meta” alınır satılır mal , “verse” ise evren manasına gelen Yunanca kökenli kelimelerden türemiştir. [1]Meta’nın CEO’su Zuckerberg, meta verse’i ‘deneyimin içinde olduğunuz sürükleyici, somutlaştırılmış bir internet’ olarak kavramsallaştırıyor. Meta veri deposunun bu versiyonu, sanal dünyayı fiziksel dünyayla harmanlamayı amaçlayan ekonomik ve toplumsal işlevlerin yeniden ayarlanmasını öngörmektedir. [2]
Geçmişteki İzleri
Alıntı yaptığım makale de bahsedildiği üzere bu sunumu izlediğimde benimde aklıma gelen “The Matrix” filmleri oldu. Ayrıca büyük bir izleyici kitlesine sahip “Black Mirror” dizisinde bugünün “Metaverse” teknolojisine benzeyen yapay zekayla ilgili bir bölüm mevcuttu.[3] O zamanlar bize imkansız gelse de bugün o teknoloji devriminin eşiğinde bulunmaktayız.
Hukuki olarak kişisel hakların ihlallerine dair davalara konu olan yeni adıyla “Meta”nın sanal ve yeni bir dünyada kişisel hak ihlallerinin önlenmesi konusunda nasıl düzenlemeler yapılacağı tartışılıyor. Pandemiyle beraber gitgide artan internet kullanımıyla halihazırda güncel kanuni düzenleme ve yüksek mahkeme kararlarına gereksinim duyulurken, metaverse teknolojisinin de fiilen gündelik hayatımıza giriş yapması için (sanal ortamda toplantı vs. gibi) ulusal olarak hukuka uygunluk kriteri aranabilir. Örnek olarak “Piyasa değeri bakımından Çin’in en büyük teknoloji şirketlerinden biri olan Tencent Holdings Çin’de ki bu teknolojinin diğer ülkelere nazaran ile farklı olmasını gerektiğini belirtti. Tencent Holdings Yönetim Kurulu Başkanı Martin Lau, “Kullanıcı deneyimi düzenleyici çerçeveye göre sağlanırsa Çin hükümeti bunun gibi yeni teknolojilerin geliştirilmesine destek verecektir” dedi.[4]
Metaverse ve Hukuki Boyutu
Ülkesel tabanda bu denli bilinmedik ama herkesi heyecanlandıran bir “doğum” karşısında yasal boşluk bırakmadan düzenlemelere ihtiyaç duyulacaktır. Başlangıç olarak temel insan haklarında bahsedilse de, deneyimlenmeyen bir teknoloji karşısında nasıl sorunlar ortaya çıkabileceği bilinmemektedir. İnsanlar bunu kullanmaya başladıkça sanal evrendeki tecrübelerin ardından mutlaka bir düzenleme gerekecektir-aynı kripto paralarda olduğu gibi. Kripto paralarda, kullanıcılar çoğalması ve kullanıcıların artmasıyla en basitinden ölen kişisin kripto parası miras kalır mı diye bir hayatın olağan akışında yaşanan bir ölümle cevaplanması gereken hukuki bir sorun ortaya çıktı. Bunun aynı zamanda Ceza Hukukuna ve Fikri Mülkiyet Haklarına yansıma ihtimali de mevcuttur.
Örnek olarak; eğer kullanıcıları Tüketici Hukuku meta veri tabanındaki haksız veya suistimal edici uygulamalardan etkili bir şekilde korunacaksa, kullanıcıların tamamen sanal dünyada gerçekleşen meta verse tabanında yapılan ticari düzenlemeleri ve pazarlama kampanyalarını inceleyebilmesi gerekecektir. [5]
Metaverse ve Sosyolojik Boyutu
Metaverse teknolojisinin sosyolojik boyutu da tartışılmaktadır. Sanallık – gerçeklik algısı tehlikeli boyutlarda etkilenebilir. Vefat eden yakınlarıyla sanal dünyada buluşan kişiler gibi örneklerde travmatik etkiler yapabilir ve daha bir çoğu…
Sonuç
Metaverse, blokzincir, kripto para, NFT, coinler… şimdiden metaverse projeleri için coinler uluslararası piyasada işlem görüyor. Temelde birbirine bağlı sanal dünyada, sanal paralar kullanılabilir. Bunun için çok önceden kullanılan blokzincir teknolojisi temeli oluşturmaktadır. Blokzincir teknolojisi ,kripto paralar, coinler, altcoinler, Token ve NFT gibi diğer dijital varlıklar ve metaverse birbirini tamamlayan, bir bütün olarak varolabilecek sistemlerdir.
Metaverse Projelerini anlatan yazımızı da okumak için bağlantıya tıklayabilirsiniz.
Kaynakça
[1] https://www.mondaq.com/cyprus/fin-tech/1129978/law-in-the-metaverse
[2] https://www.mondaq.com/cyprus/fin-tech/1129978/law-in-the-metaverse
[3] https://www.mondaq.com/cyprus/fin-tech/1129978/law-in-the-metaverse
[4] https://borsametre.com.tr/cinden-metaverse-dunyasi-icin-izin/75590/
[5] https://www.mondaq.com/cyprus/fin-tech/1129978/law-in-the-metaverse