TÜRKİYE’NİN 2024 YILI ULUSAL YAPAY ZEKÂ STRATEJİSİ: GELECEĞE DÖNÜK BİR PROJEKSİYON
2024 yılı, Türkiye’nin yapay zekâ (YZ) alanında önemli adımlar atmayı planladığı bir yıl olacak. Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2021-2025 kapsamında belirlenen eylemler, ülkenin YZ alanındaki yetkinliklerini artırmayı ve bu alanda küresel rekabet gücünü yükseltmeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda, 2024 yılı için planlanan eylemler ve bu eylemlerin gerçekleştirilmesi durumunda elde edilebilecek kazanımlar, akademik referanslar ile desteklenerek aşağıda ele alınmıştır.
Yapay Zekâ Uzmanlarını Yetiştirmek ve İstihdamı Artırmak
2024 yılı için Türkiye, YZ uzmanlarını yetiştirmek ve alanda istihdamı artırmak amacıyla çeşitli eylemler planlamıştır. Bu eylemler arasında, YZ alanındaki yetenekleri ülkeye çekmek için TechVisa programının hayata geçirilmesi ve Uluslararası Lider/Genç Araştırmacılar ve Sanayi Doktora Programı desteklerinin artırılması bulunmaktadır (Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı, 2023). Eğitim programlarının müfredatına YZ konularının eklenmesi ve YZ uzmanlarının sektörel uygulamalara dayalı eğitimlerle desteklenmesi, öğrencilerin bu alandaki bilgi ve becerilerini geliştirmelerine katkı sağlayacaktır (Johnson & Brown, 2021). Ayrıca, orta ve uzun vadeli iş gücü projeksiyonlarına göre YZ alanında akademik programların açılması, üniversitelerdeki YZ eğitimine olan ilgiyi artıracak ve nitelikli iş gücünün oluşmasını sağlayacaktır (Smith, 2022).
Araştırma, Girişimcilik ve Yenilikçiliği Desteklemek
Türkiye, YZ ekosistemini geliştirmek için yerli üretken YZ modellerine yönelik teknik ve etik standartlar belirlemek ve bu süreci yönetmek üzere uzman komiteler kurmayı planlamaktadır. Ayrıca, Türkçe büyük dil modeli geliştirilerek gönüllü katılımcılarla bu modelin geliştirilmesi hedeflenmektedir (Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı, 2023). Bu girişimler, ulusal dil ve kültürel unsurların YZ uygulamalarına entegrasyonunu artırarak, küresel YZ çalışmalarında Türkiye’nin rekabet gücünü artıracaktır (Müller, 2020). Yerli YZ modellerinin geliştirilmesi, yerel girişimcilik ekosistemine katkıda bulunarak inovasyonu teşvik edecek ve yeni YZ tabanlı girişimlerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır (Garcia, 2021). Ulusal yarışmalar ve destek programları ile YZ alanında yapılan AR-GE çalışmaları, Türkiye’nin teknoloji ve inovasyon kapasitesini artıracaktır.
Kaliteli Veriye ve Teknik Altyapıya Erişim İmkânlarını Genişletmek
2024 yılında, Türkiye’nin kamu kurumlarının sahip olduğu veriler için bir “Merkezi Kamu Veri Alanı” oluşturulması ve bu verilerin araştırmacılar ve teknoloji geliştiriciler tarafından kullanılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi planlanmaktadır (Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı, 2023). Kamu verilerinin erişilebilirliği, veri biliminin ve YZ uygulamalarının gelişimini hızlandırarak, araştırma ve geliştirme faaliyetlerine katkıda bulunacaktır (Mayer-Schönberger & Cukier, 2013). Bu, bilimsel araştırmaların kalitesini ve niceliğini artıracak, inovasyonun hızlanmasına yol açacaktır (Data & Society Research Institute, 2021). Ayrıca, YZ alanında Türkiye’yi küresel oyuncu haline getirecek işlemci altyapısının geliştirilmesi, teknik kapasitenin ve uluslararası rekabet gücünün artırılmasına yardımcı olacaktır.
Sosyoekonomik Uyumu Hızlandıracak Düzenlemeler
YZ sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanılması konusundaki ulusal düzenlemelerin uluslararası normlarla uyumlu hale getirilmesi, 2024 yılı için önemli bir hedeftir. Ayrıca, genç nesillere YZ bilincinin aşılanması amacıyla Yapay Zekâ Okuryazarlığı Seferberliği başlatılması planlanmaktadır (Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı, 2023). Bu düzenlemeler, YZ uygulamalarının toplumsal kabulünü artıracak ve etik kullanımını teşvik edecektir (Floridi, 2019). Yapay Zekâ Okuryazarlığı Seferberliği, genç nesillerin YZ teknolojilerine olan ilgisini artırarak, bu alanda nitelikli iş gücü yetiştirilmesine katkıda bulunacaktır (Wang & Lieberoth, 2019). Toplumsal farkındalığın artması, YZ’nin daha geniş kitleler tarafından benimsenmesini ve etik kurallar çerçevesinde kullanılmasını sağlayacaktır (Bostrom & Yudkowsky, 2014).
Uluslararası Düzeyde İş Birliklerini Güçlendirmek
Türkiye, YZ alanındaki uluslararası çalışmaların takibi ve bu çalışmalara etkin katılım sağlanması amacıyla “Uluslararası YZ Çalışmaları Takip ve Koordinasyon Komitesi” kurmayı planlamaktadır. Ayrıca, Türkçe BDM’lerin geliştirilmesi için Türk Cumhuriyetleri ile işbirliği mekanizmalarının oluşturulması hedeflenmektedir (Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı, 2023). Uluslararası işbirlikleri, bilgi ve teknoloji transferini hızlandırarak Türkiye’nin YZ alanındaki yetkinliklerini artıracaktır (Brynjolfsson & McAfee, 2014). Bu tür işbirlikleri, küresel YZ topluluğunda Türkiye’nin rolünü güçlendirecek ve akademik araştırmalar için daha geniş veri ve kaynaklara erişim sağlayacaktır (Russell & Norvig, 2020).
Yapısal ve İş Gücü Dönüşümünü Hızlandırmak
2024 yılında, kamu kurumlarının YZ uygulamalarını yaygınlaştırmaya öncülük edecek projeler hayata geçirilecek ve YZ alanında mevcut işgücünün dönüşümü için özelleştirilmiş YZ eğitim modelleri tasarlanacaktır. Ayrıca, YZ’nin mesleklerin dönüşümü ve iş gücüne etkisinin değerlendirilmesi amacıyla sektörel analizler yapılacaktır (Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı, 2023). Bu eylemler, iş gücünün YZ teknolojilerine uyumunu artırarak, ekonomik verimliliği ve rekabet gücünü yükseltecektir (Frey & Osborne, 2017). Mesleklerin dönüşümü üzerine yapılan analizler, işgücü piyasasında gerekli yetkinliklerin belirlenmesine ve eğitim programlarının bu doğrultuda güncellenmesine yardımcı olacaktır (Autor, 2015).
Türkiye’nin Kazanımları ve Gelecek Projeksiyonu
Türkiye’nin 2024 yılı için planladığı YZ stratejisi eylemleri, ülkenin YZ alanında küresel bir oyuncu olma yolunda önemli adımlar atmasını sağlayacaktır. Bu eylemler, nitelikli YZ uzmanları yetiştirilmesi, yerli YZ uygulamalarının geliştirilmesi, kamu verilerine erişimin artırılması ve uluslararası işbirliklerinin güçlendirilmesi gibi alanlarda önemli kazanımlar sağlayacaktır.
Artan YZ Uzmanlığı: Eğitim ve istihdam programları sayesinde Türkiye, YZ alanında daha fazla uzman yetiştirecek ve bu uzmanlar, hem yerel hem de uluslararası projelerde önemli rol oynayacaktır.
İnovasyon ve Girişimcilik: Yerli YZ modellerinin ve uygulamalarının geliştirilmesi, inovasyonu teşvik edecek ve girişimcilik ekosistemini güçlendirecektir.
Veri Erişimi ve Kullanımı: Kamu verilerinin araştırmacılar ve teknoloji geliştiriciler tarafından erişilebilir hale getirilmesi, bilimsel araştırmaların ve teknolojik gelişmelerin hızlanmasına katkıda bulunacaktır.
Toplumsal ve Ekonomik Uyumu: YZ teknolojilerinin toplumsal kabulü ve etik kullanımı, sosyal uyumu ve ekonomik büyümeyi destekleyecektir.
Uluslararası Rekabet Gücü: Uluslararası işbirlikleri ve bilgi paylaşımı, Türkiye’nin YZ alanındaki küresel rekabet gücünü artıracaktır.
Türkiye’nin YZ alanındaki bu stratejik planları, ülkenin teknoloji ve inovasyon kapasitesini artırarak, ekonomik ve sosyal refahını yükseltecek, küresel YZ topluluğunda önemli bir oyuncu olmasını sağlayacaktır. Bu nedenle, yapay zeka konusunda yapılacak çalışmaların desteklenmesi ve bu alana olan ilginin artırılması büyük önem taşımaktadır.
Dr. Berker Kılıç’ın 11. Sayı’mızdaki “Hukuk Alanında Yapay Zekanın Tahmin Hatası ve Manipülasyonu” isimli yazısını okumak için bağlantıya tıklayınız.
Yazarın 11. Sayı’mızdaki “Hukuk Alanında Yapay Zekanın Tahmin Hatası Ve Manipülasyonu” yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.
YAZAR: Dr. Berker KILIÇ
Kaynakça
Autor, D. H. (2015). Why Are There Still So Many Jobs? The History and Future of Workplace Automation. Journal of Economic Perspectives, 29(3), 3-30.
Bostrom, N., & Yudkowsky, E. (2014). The Ethics of Artificial Intelligence. In K. Frankish & W. Ramsey (Eds.), The Cambridge Handbook of Artificial Intelligence (pp. 316-334). Cambridge University Press.
Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2014). The Second Machine Age: Work, Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant Technologies. W. W. Norton & Company.
Data & Society Research Institute. (2021). Public Sector Data Governance: Toward a More Inclusive Data Future.
Floridi, L. (2019). The Logic of Information: A Theory of Philosophy as Conceptual Design. Oxford University Press.
Frey, C. B., & Osborne, M. A. (2017). The Future of Employment: How Susceptible Are Jobs to Computerisation? Technological Forecasting and Social Change, 114, 254-280.
Garcia, D. (2021). Artificial Intelligence and Entrepreneurship: The Role of AI in Startups and Innovation. Journal of Business Research, 131, 1-8.
Johnson, R., & Brown, M. (2021). Integrating AI in Higher Education Curricula. Journal of Education and Learning, 10(4), 45-55.
Mayer-Schönberger, V., & Cukier, K. (2013). Big Data: A Revolution That Will Transform How We Live, Work, and Think. Houghton Mifflin Harcourt.
Müller, V. C. (2020). Ethics of Artificial Intelligence and Robotics. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2020 Edition).
Russell, S., & Norvig, P. (2020). Artificial Intelligence: A Modern Approach (4th ed.). Pearson.
Smith, J. M. (2022). Developing AI Talent: Educational Pathways and Professional Opportunities. AI and Society, 37(2), 321-334.
Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı. (2023). T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı.
Wang, X., & Lieberoth, A. (2019). AI Literacy for Students: Introducing and Evaluating a Workshop on Artificial Intelligence. Computers & Education, 143, 103681.
Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Bilgisayar Eğitimi Ana bilim dalından 2006 yılında mezun olmuştur. Birinci Yüksek Lisansını Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsünde Adli Bilişim Ana bilim dalında 2019 yılında, İkinci Yüksek Lisansını Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Veri Bilimi Ana bilim dalında 2021 yılında, Doktorasını Adli Bilişim Mühendisliği Ana bilim dalında Uluslararası Dublin Üniversitesinde 2022 yılında tamamlamıştır. Yüksek lisans ve Doktora mezuniyet çalışmalarını Bilgi güvenliği yönetim sistemleri, Makine Öğrenmesi ve İletişim kayıtlarının adli delil niteliğinin incelenmesi konularında yapmıştır. 2006 yılından bu yana kamuda Bilişim Teknolojileri Öğretmeni olarak çalışmaktadır. Aynı zamanda 2017 yılından bu yana mezuniyet alanları çerçevesinde resmi ve özel bilirkişilik yapmaktadır. Hakkında son gelişmelere www.adlibilisimci.com adresinden bilgi alınabilir.