Makalemizde Yapay Zeka Düzenlemesinde Çin, AB ve ABD Bugün Nerede? konusunu inceleyeceğiz.
Yapay Zeka Düzenlemesinde Çin, AB ve ABD Bugün Nerede?
Yapay zekaya önemli kaynaklar yatıran bu birçok işletme için, bu yeni teknolojiyi düzenleyen mevcut ve önerilen yasal çerçeveleri anlamak çok önemlidir. Özellikle küresel olarak faaliyet gösteren işletmeler için, YZ Teknolojilerinin geçerli düzenlemelere uygun olmasını sağlama görevi, Çin, Avrupa Birliği (AB) ve ABD’den ortaya çıkan farklı standartlar nedeniyle karmaşıklaşabilecektir.
Çin
Çin, YZ düzenlemelerinin teklif aşamasını geçme konusunda liderliği ele geçirdi. Mart 2022’de Çin, şirketlerin çevrimiçi öneri sistemlerinde algoritma kullanmasını düzenleyen ve bu tür hizmetlerin ahlaki, etik, hesap verebilir, şeffaf ve “pozitif enerji yaymasını” gerektiren bir düzenlemeyi kabul etti. Yönetmelik, şirketlerin, bir YZ algoritmasının kendilerine hangi bilgilerin görüntüleneceğini belirlemede bir rol oynadığında kullanıcıları bilgilendirmesini ve kullanıcılara hedeflenmekten vazgeçme seçeneği vermesini zorunlu kılmaktadır. Ayrıca yönetmelik, tüketicilere farklı fiyatlar sunmak için kişisel verileri kullanan algoritmaları yasaklamaktadır. Bu temaların, geliştikçe dünyanın her yerindeki YZ düzenlemelerinde kendilerini göstermesini bekliyoruz.
Avrupa Birliği
Bu arada AB’de, Avrupa Komisyonu kapsamlı bir düzenleyici çerçeve önerisi yayınladı . Çin’in yasalaşmış düzenlemesinden çok daha geniş bir kapsama sahip olacak Yapay Zeka Yasası başlıklı. Teklif, minimum risk, sınırlı risk, yüksek risk veya kabul edilemez risk kategorilerine ayrılan uygulamalarla, AI tarafından oluşturulan risklere odaklanıyor. Bir uygulamanın belirlenmiş risk düzeyine bağlı olarak, ilgili hükümet eylemi veya yükümlülükleri olacaktır.
Ek olarak, daha önce yürürlüğe giren AB Genel Veri Koruma Tüzüğü zaten YZ teknolojisi için çıkarımlar taşıyor. Madde 22 , program kullanıcının açık rızasını almadıkça veya diğer gereksinimleri karşılamadıkça, bireyler için yasal sonuçlar veya benzer etkiler yaratan yalnızca otomatik süreçlere dayalı kararları yasaklar.
Amerika Birleşik Devletleri
Amerika Birleşik Devletleri’nde şimdiye kadar YZ düzenlemesine parçalı bir yaklaşım olmuştur ve eyaletler kendi patchwork YZ yasalarını yürürlüğe koymuştur. Yürürlüğe giren düzenlemelerin çoğu, devlet kurumlarının AI teknolojisini nasıl kullanabileceğini belirlemek ve YZ’nin işgücü ve tüketiciler üzerindeki potansiyel etkilerini incelemek için çeşitli komisyonlar kurmaya odaklanıyor. Ortak bekleyen devlet girişimleri bir adım daha ileri gidiyor ve yapay zeka sistemlerinin tüketici verilerine dayalı olarak işleyip kararlar alırken hesap verebilirliğini ve şeffaflığını düzenleyecek.
Sıradaki Hedef?
Küresel olarak yürürlüğe giren ve bekleyen YZ düzenlemelerinin genel teması, YZ’nin hesap verebilirliğini, şeffaflığını ve adaletini korumaktır. Yapay zeka teknolojisinden yararlanan şirketler için, sistemlerinin bu hedeflere ulaşmayı amaçlayan çeşitli düzenlemelerle uyumlu kalmasını sağlamak zor ve maliyetli olabilmektedir.Yapay zekanın karar verme sürecinin iki yönü, gözetimi özellikle talep etmektedir.
- Kullanıcıların veri girişlerini kontrol edebildiği ve çıktıları görüntüleyebildiği ancak genellikle sistemin nasıl ve hangi veri noktalarıyla karar verdiğini açıklayamadığı opaklığı amaçlanmaktadır.
- Sistem adaptasyonu gerçekleştikçe süreçlerin zaman içinde geliştiği sık uyarlamayı hedeflenmektedir
Bu nedenle, düzenleyicilerin, paydaşların YZ teknolojilerinin büyük faydalarından uygun maliyetli bir şekilde yararlanabilmelerini sağlamak için işletmelere aşırı yük bindirmekten kaçınmaları önemlidir. ABD, yaklaşımlarının olumlu bir denge kurup kurmadığını belirlemek için Çin ve AB’den gelen mevcut düzenleyici eylemin sonuçlarını gözlemleme fırsatına sahip.
Bununla birlikte, ABD, YZ düzenleyici standartlar için küresel tonu belirlemede bir rol oynayabilmesi için benzer yasaların yürürlüğe girmesini hızlandırmayı amaçlamaktadır.
Yazar: Şeyma KARAKOÇ
Diğer gündem yazılarımızı da okumak için bağlantıya tıklayınız.
Hukuk ve Bilişim Dergisi’nin 11. Sayısı’nı bağlantıdan okuyabilirsiniz.