HTS Kayıtlarının Uygulamada Kullanımı ve Avukatlar İçin Stratejik Yaklaşımlar
HTS (Historical Traffic Search) kayıtları, dijital çağın en kritik delil kaynaklarından biri olarak hem teknik hem de hukuki inceleme süreçlerinde özel bir öneme sahiptir. Ancak bu kayıtların taşıdığı potansiyel delil değeri, yalnızca ham veriler olarak mahkemeye sunulduklarında değil, adli bilişim uzmanları tarafından teknik olarak analiz edilip hukuki argümanlarla desteklendiklerinde ortaya çıkar. Bu noktada, HTS kayıtlarının etkili bir şekilde kullanımı, avukatların sürece ne derece hâkim oldukları ve uzman iş birliğini ne ölçüde doğru yönettikleri ile doğrudan ilişkilidir.
Bu yazımda, HTS kayıtlarının mahkemelerde delil olarak kullanılmasına dair uygulamada karşılaşılan sorunlar, bu sorunların çözümünde izlenmesi gereken usuller, adli bilişim uzmanlarının katkısı, mahkeme kararlarında HTS kayıtlarının değerlendirilme biçimi ve avukatların bu süreci nasıl etkin bir stratejiye dönüştürebilecekleri üzerinde durulacaktır.
1. HTS Kayıtlarının Uygulamadaki Rolü
HTS kayıtları, bir kimsenin belirli bir zaman dilimi içerisinde kimlerle, nerede, ne kadar süreyle iletişim kurduğunu ve hangi baz istasyonuna bağlandığını ortaya koyan veri kümeleridir. Bu kayıtlar, ceza yargılamalarında;
- Sanığın olay anında suç mahallinde bulunup bulunmadığının tespitinde,
- Suç ortaklarının birbirleriyle olan iletişim düzeyinin analizinde,
- Suçun planlanıp planlanmadığının ortaya konulmasında,
- Hareket analizi üzerinden olayın seyrinin kronolojik olarak çözülmesinde oldukça yoğun biçimde kullanılmaktadır.
Ancak HTS kayıtlarının tüm bu amaçlarla kullanılabilmesi, verinin doğru temin edilmesi, analiz edilmesi ve yorumlanmasına bağlıdır.
2. Uygulamada Karşılaşılan Temel Sorunlar
2.1. Eksik veya Yetersiz HTS Verisi
Mahkeme kararıyla operatörden gelen HTS kayıtları çoğu zaman sadece çağrı detay kayıtlarını (CDR) içerir. Ancak zaman damgaları, baz istasyonu sektörü, sinyal kalitesi, IMEI numarası, IP atamaları gibi ek veriler sağlanmadığında teknik analiz yetersiz kalır.
2.2. Teknik Yorumların Hukuki Değerlendirme ile Bütünleşmemesi
Birçok dosyada adli bilişim raporları teknik jargona boğulmuş, sadeleştirilmemiş ve mahkemeye açık, anlaşılır bir dilde sunulmamaktadır. Avukatın bu raporları doğru okuyamaması, savunmanın etkisini zayıflatır.
3. Adli Bilişim Uzmanlığı ile Etkin İş Birliği
HTS kayıtlarının yalnızca sayısal verilere dayanarak hukuki anlamlandırmasının yapılması çoğu zaman mümkün değildir. Bu nedenle avukatlar, adli bilişim uzmanlarıyla aşağıdaki başlıklarda etkin iş birliği kurmalıdır:
3.1. Teknik Rapor Talebi
Uzman raporu talep edilirken;
- Olay tarihi ve saatinin net olarak belirtilmesi,
- Belirli bir coğrafi alanın daraltılmasını içeren baz istasyonu analizinin istenmesi,
- Sanığın cihazının IMEI numarası üzerinden diğer sinyallerle eşleştirilmesi,
- Aynı anda sinyal aldığı diğer cihazların tespiti gibi detaylı hususlar açıkça ifade edilmelidir.
3.2. Saha Haritalaması
Baz istasyonu haritalarıyla HTS verilerinin üst üste çakıştırılması, sanığın belirli bir anda nerede olabileceğine dair daha somut bir görsel delil sağlar. Bu haritaların, mahkemeye sunulacak dilekçelere eklenmesi savunmanın gücünü artırır.
4. HTS Verilerinin Delil Niteliğinin Yargıtay Uygulamasındaki Yeri
Yargıtay, HTS kayıtlarını genellikle destekleyici delil olarak kabul etmekte; tek başına hüküm kurmaya elverişli görmemektedir. Ancak diğer delillerle birlikte değerlendirildiğinde HTS kayıtları önemli rol oynayabilmektedir.
4.1. Emsal Karar Analizi
YCGK, 24.03.2015, E. 2013/5-247, K. 2015/60:
“Sanıkların aynı baz istasyonundan sinyal almaları, onların yüz yüze geldiklerini göstermemektedir. Aynı baz istasyonundan sinyal alan binlerce kişi olabilir.” Bu içtihat, avukatların HTS kayıtlarına gereğinden fazla anlam yüklemesini engellemeli; bu tür verilerin tek başına değil, diğer maddi delillerle birlikte değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
5. Stratejik Savunma Teknikleri
HTS kayıtlarını savunma aracı olarak etkili biçimde kullanmak isteyen avukatlar aşağıdaki stratejileri benimsemelidir:
5.1. “Aynı Anda İki Lokasyonda Görünme” Paradoksu
Birçok HTS kaydında, kişinin aynı zaman diliminde farklı lokasyonlardan sinyal aldığı görülmektedir. Bu durumda, savunma, cihazın teknik özelliklerine, baz istasyonunun sektör yoğunluğuna ve roaming etkisine atıfla bu çelişkiyi lehine çevirebilir.
5.2. Sinyal Kalitesi – Yakınlık İlişkisi
Baz istasyonuna sinyal gücü üzerinden bağlanan kullanıcıların, istasyonla fiziksel mesafesi doğru orantılıdır. Sinyal gücünün düşük olduğu HTS kayıtlarında, sanığın o bölgede “geçici olarak” bulunduğu, sabit şekilde kalmadığı savunulabilir.
5.3. Alternatif Konum Tezi
HTS verileri bir kişinin olay mahalline yakın olduğunu gösterse dahi, aynı anda orada olmayan tanık beyanları veya dijital zaman damgalı başka veriler (kamera kaydı, GPS verisi, banka işlemi vs.) ile bu iddia çürütülebilir.
6. HTS Kayıtlarının Geleceği: 5G, VoLTE ve Konum Hassasiyeti
5G teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte baz istasyonlarının yoğunluğu artacak, bu da konum tespitinde daha hassas sonuçlara ulaşılmasını sağlayacaktır. Ayrıca VoLTE ve IMS teknolojileri ile cihazın baz istasyonuna olan uzaklığı daha net analiz edilebilecektir.
Avukatlar, ilerleyen dönemde şu gelişmelere dikkat etmelidir:
- 5G istasyonlarının üçgenleme kapasitesi,
- IP bazlı oturum kayıtlarının konum analizi,
- Lokasyon servisleri ile HTS’nin birlikte yorumlanması
Bunlar, HTS’nin sadece tarihsel trafik değil, “anlık ve gerçek zamanlı” konum bilgisi sağlayabileceği bir süreci başlatacaktır.
7. HTS ve Dijital Deliller Arasındaki Bütünleşik Delil İnşası
HTS kayıtları, diğer dijital delillerle birleştirilmeden bağımsız anlam ifade etmez. Aşağıda HTS kayıtlarıyla birlikte yorumlanabilecek deliller sıralanmıştır:
- CCTV görüntüleri
- Mobil uygulama hareket kayıtları (örn. WhatsApp son görülme)
- Banka giriş ve çıkış saatleri
- Toplu taşıma kart hareketleri
- Otopark giriş çıkış saatleri
Avukatlar, HTS kayıtlarını bu tür verilerle ilişkilendirmeli ve çok katmanlı bir savunma stratejisi geliştirmelidir.
Sonuç ve Değerlendirme
HTS kayıtlarının hukuki süreçlerde kullanımı, yalnızca verinin mahkemeye sunulmasıyla sınırlı değildir. Delilin elde edilme usulü, teknik yeterliliği, analiz kapasitesi ve diğer dijital bulgularla uyumu, HTS kayıtlarını etkili kılar. Bu nedenle avukatların, adli bilişim uzmanlarıyla multidisipliner bir yaklaşımla çalışması, sadece delilin kabulü için değil, yargılamada “hakikate ulaşma” amacı için de zorunludur. HTS kayıtları artık modern ceza yargılamasının vazgeçilmez parçaları arasında yer almaktadır. Ancak HTS’nin potansiyelinin tam anlamıyla ortaya çıkabilmesi, avukatların bu teknik veriye hâkimiyeti, analizleri doğru yorumlayabilmesi ve mahkeme önünde bu verileri güçlü argümanlara dönüştürebilme becerisine bağlıdır.
Cüneyt ÜRE’nin “HTS Kayıtlarının Hukuki ve Teknik Açıdan Değerlendirilmesi” isimli yazısına bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
- Sayımızdaki“Mucit Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Halil Murat ÜNVER” ile röportajımız için bağlantıyatıklayınız.
Yazar: Cüneyt ÜRE / Adli Bilişim Uzmanı
Cüneyt Üre- Adli Bilişim ve Siber Güvenlik Uzmanı
Eğitim ve Uzmanlıklar
Cüneyt Üre, İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi’nden mezun olduktan sonra kariyerine bilişim ve siber güvenlik alanlarında devam etmiş, çeşitli üniversitelerden ve uluslararası eğitim kurumlarından aldığı sertifikalarla uzmanlık kazanmıştır. Özellikle adli bilişim ve dijital delil analizi konularında derin bilgi sahibi olup bilirkişilik yapmaktadır.
Sertifikalar ve Eğitimler:
- Microsoft Sistem ve Ağ Uzmanlığı Sertifikası
Bilge Adam, 2010 /Microsoft sistem ve ağ yönetimi çözümleri üzerine aldığı eğitimle, Microsoft altyapısına sahip ağ ve sistem yönetimi konusunda uzmanlaşmıştır.
- Sistem ve Ağ Uzmanlığı Sertifikası
Karabük Üniversitesi, 2018 Sistem ve ağ yönetimi alanında derinlemesine bilgi sahibi olmuş, özellikle ağ yapılandırma ve güvenlik konularında yetkinlik kazanmıştır.
- Cisco Networking Academy- Introduction to Cybersecurity
Cisco 2019/ Küresel siber tehditler, ağ güvenliği ve Cisco’nun siber tehdit algılama yaklaşımları üzerine aldığı eğitimle Cisco Ağ Güvenliği Uzmanı sertifikası kazanmıştır.
- Siber Güvenlik ve Kriptoloji
Ortadoğu Teknik Üniversitesi, 2020 / Kriptoloji ve siber güvenlik stratejileri üzerine uzmanlaşmış ve siber tehditlerle mücadele konularında yetkinlik kazanmıştır.
- Siber Güvenlikte Kurumsallaşma ve KVKK
Isparta Üniversitesi, 2021/ KVKK ve kurumsal siber güvenlik stratejileri üzerine aldığı eğitim ile bu alanda yetkinleşmiştir.
- Adli Bilişim Uzmanlığı
Yeditepe Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi, 2021/ Eğitim süresi boyunca adli bilişim ve dijital delil analizi üzerine yoğunlaşarak bu alanda yetkinlik kazanmıştır.
- Yapay Zeka Uzmanlık Sertifikası (YZMaster)
Yıldız Teknik Üniversitesi, 2022/ Yapay zeka teknolojileri ve uygulamaları üzerine yoğun bir eğitim alarak bu alandaki yenilikçi uygulamalar konusunda bilgi sahibi olmuştur.
Adli Bilişim Sertifika Programı
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Sürekli Eğitim Merkezi, 2024/ Eğitim programı sonucunda dijital delil toplama, analiz etme ve raporlama konularında uzmanlık kazanmıştır.
Mesleki Deneyim:
Cüneyt Üre, adli bilişim ve siber güvenlik alanlarında aktif olarak çalışmakta, bilirkişilik yapmaktadır. Dijital delil analizleri, veri güvenliği, siber tehditlerin önlenmesi ve bu alanlardaki uzman mütalaaları hazırlama konularında derinlemesine bilgi ve deneyime sahiptir.
Uzmanlık Alanları:
Adli Bilişim ve Dijital Delil Analizi
Siber Güvenlik Stratejileri ve Kriptoloji
Yapay Zeka Teknolojileri ve Uygulamaları
KVKK ve Kurumsal Siber Güvenlik
Microsoft Sistem ve Ağ Yönetimi
Cisco Ağ Güvenliği ve Siber Tehdit Algılama
İletişim Bilgileri:
Web sitesi: www.cuneyture.com
E-mail: info@cuneyture.com
Gsm: +90 533 416 43 33