İnternetteki Medya Ve İletişim İçin Düzenleyici Çerçeve

Bugün; internet üzerindeki medya ve iletişim için düzenleyici çerçeveyi genel olarak ele alacağız. Yazımızın yapısında  John Corket’ in yaptığı silsile esas alınarak aşağıdaki şekilde  ilerleyecektir:

• İnternetteki medya ve iletişim alanında düzenleyici çerçevede kimler düzenlenmektedir ?
• İnternetteki medya ve iletişim alanında düzenleyici çerçevenin arkasındaki gerekçe nedir ?
• İnternetteki medya ve iletişim alanında düzenlenen husular nelerdir ?
• İnternetteki medya ve iletişim alanında düzenleme yapmanın zorlukları nelerdir ?
• İnternetteki medya ve iletişim yönetmeliklerinin uygulama yöntemleri nelerdir ve Bundan Kimler Sorumludur ?
• Sonuç

A. İnternet, Medya ve İletişim Alanında Düzenleyici Çerçevede Kimler Düzenlenmektedir ?

Jonathan Katz interneti, “Amerika’daki en özgür topluluk” olarak ifade etmektedir. Siber uzayın büyük bir şemsiyesi olarak tanımlanan interneti yöneten  bilgi ve iletişim teknolojilerinde (ICT)  düzenleyici çerçeveyi kapsamında düzenlenen bazı otoriteler vardır. Peki kimdir bu otoriteler ?

B. Medya ve İletişim Kuruluşlarının Sahipleri ve Denetleyicileri

Medya ve iletişim kuruluşların sahipleri ve denetleyicileri internetteki medya ve iletişim alanındaki düzenleyici çerçeve içinde düzenlenen kişi ve kurumlar oldukça geniştir. Söz konusu grup içinde;

1. Basın ortamını
2. Yayıncıları
3. Telekomünikasyon Taşıyıcıları
4. Telekomünikasyon Hizmet Sağlayıcıları
5. İnternet Servis Sağlayıcıları
6. İnternet İçeriği Barındırıcıları

düzenlenen kişi ve kurumlar arasında sayılabilir.

1. İçerik Yaratıcıları ve Üreticileri
2. Bireysel Son Kullanıcılar

 C. İnternetteki Medya ve İletişim Alanında Düzenleyici Çerçevenin Arkasındaki Gerekçe Nedir ?

İnternetteki medya ve iletişim alanındaki düzenleyici çerçeve birçok hukuki ve tenik gerekçe içermektedir. Söz konusu teknik ve düzenleyici çerçeve 9 ana başlıktan oluşmaktadır.

1. Yayıncılığın haber ve bilgi yayma rolü
2. Topluluk Standartları

İnternette yer alan medya ve iletişim alanındaki topluk standartalarında, genel ölçüt kabul edilebilir sosyal davranışın varlığıdır. Söz konusu topluluk standartları, içeriğin kullanılabilirliği ve etiketlenmesi hususunda ortaya çıkabilmektedir.

3. Telekomünikasyon hizmetlerine erişim için Rekabet Politikası
4. Radyofrekans spektrumunun kıtlığı
5. Tüketicinin korunması için standartların
6. Görüş ve ortamın çeşitliliğini korumak arzusu
7. Fikri Mülkiyetin Korunması
8. İfade Özgürlüğüne İlişkin Kısıtlamalar
9. Gizliliğin Korunması

D. İnternetteki Medya ve İletişim Alanında Düzenlenen Husular Nelerdir ?

İnternette yer alan medya ve iletişim faaliyetleri 3 temel başlık halinde sınıflandırılmaktadır.

1.Medya içeriği

Medya içeriği kapsamında; yasaklar, etiketleme, yönergeler ve etik husuları düzenlenmektedir.

2. Taşımacılık

İnternetteki medya ve faaliyetleri içinde kimler taşıyabileceğini veya nelerin yayınlayabileceğini ve iletebileceğini düzenlemektedir. Telekomünikasyon altyapısına ve hizmetlerine erişimine ilişkin, ineternette yer alan medya ve iletişim faaliyerleri için de düzenleme yapılmaktadır.

3. Tüketicinin Korunması

Ekipman için minimum standartlar bakımından internetteki medya ve iletişşim faaliyetleri içinde düzenleyici çerçeve belirlenmektedir. Ayrıca; servis sağlayıcı davranışı da söz konusu sınıflandırma içinde yer almaktadır.

E. İnternet, Medya ve İletişim Alanında Düzenleme Yapmanın Zorlukları Nelerdir ?

İnternetin bazı önemli özellikleri vardır. Bu özellikler interneti pekçok açıdan fonksiyonrl bir hale getirmektedir. Ancak, bu özellikler aynı zamanda internetteki medya ve iletişim alanlarına ilişkin bazı düznleme zorluklarını da beraberinde getirmektedir.

1. Açıklık

İnternetin medya ve iletişim için ana gücü internetin açık bir kanal olmasıdır.  Kullanıcılar teknoloji üreticisi haline gelmektedir.

2. Asenkron

Asenkron, Türkçe’ de başlama ve sona erme zamanları ayrı olan, aynı zamanda olmama halidir. İnternette yer alan medya ve iletişim açısından meydana gelen olay ve olgular aynı anda başlayıp bitmemektedir. Bu anlamda; internette yer alan medya ve iletişim faaliyetleri için gönderici ve alıcı arasında koordinasyona gerek yoktur.

1. Çoktan çoğa Koordinasyon Biçimine İzin Vermesi
2. Verilerin Hedefine Birçok Yol Kat Edebileceği Dağıtılmış Format

Bu anlamda; internette bir merkez yokttur. Bu merkezi olmayan paket tabanlı bir ağ yapısı sansürlenmeyi zorlaştırmaktadır. Ancak; özgürlükçül gruplar merkezi bir yönetim otoritesi olmadığı için internetin geliştiğini söylüyor. Diğer taraftan; birçok kullanıcı daha sıkı, merkezi kontroller istiyor

F. İnternetteki Medya ve İletişim Yönetmeliklerinin uygulanan Yöntemler Nelerdir ve Bundan Kimler Sorumludur ?

Ekonomik ve teknolojik anlamında üç yöntem mevcuttur.

1. Doğrudan düzenleme

Söz konusu kapsamda; kanunlar, düzenleyiciler, yönetmeliklerr, ilkeler, lisanslar ve koşullar sayılabilmektedir. Düzenleyiciler kapsamında; devlet düzenleyicileri, endüstri düzenleyicileri ve endüstri öz düzenleyicileri sayılabilmektedir.

2. Ortak Düzenlemeler

Söz konusu kapsama; hükümet veya düzenleyici tarafından onaylanabilecek uygulama kuralları girmektedir.

3. Öz Düzenlemeler

Söz konsuu kapsamda; endüstri tarafından onaylanan uygulama kuralları girmektedir. Bu kapsamda Facebook’ta öz düzenleme hakkında sınıf tartışması söz konusudur. Çünkü düzenlemeye ilikin bazı zorluklar vardır. Bu kapsamda;

1. Teknolojideki Değişiklikler
2. Kişisel Bilgisayarların ve Akıllı Yazılımların Büyümesi
3. Daha Ucuz Üretim Ekipmanı
4. Optik Fiber, Uydular, Diğer Geniş Bant Altyapısı
5. İçeriğin Dijitalleştirilmesi ve Dijital İletim
6. Yeni Mobil Cihazlar
7. İnternet trafiği
8. Telekom Pazarlarının Serbestleştirilmesi
9. Altyapı Tekelleri
10. Teslimat Yönetemindeki Değişiklikler
11. Niş Medyanın Büyümesi
12. Medya Etkileşimi
13. Kişiler Tarafından Yayın ve Dağıtım Kolaylığı (DIY Medya)

sayılabilmektedir.

Ayrıca; internetten yer alan medya ve iletişim faaliyeleri için dikkate alınan belli başlı önemli düzenleyici kavramlar mevcuttur. Söz konusu kavramlar sırasıyla;

• Bire Çok (Yayıncılık)
• Bire Bir (Sesli Telefon)
• Kamusal Alan / Özel Alan
• Bağlantı ve Yakınsama
• Kamu Çıkarı
• Etki Derecesi
• Yaratıcının Hakları v Fikirlerin Adil Kullanımı’ dır.

Peki, bir ülkede internette yer alan medya ve iletişim faaliyetleri için hibir düzenleme yoksa bu alandaki boşluk nasıl giderilir ? Bu kapsamda; alternatif uygulamalar geliştirilir ? Bu kapsamda;

1. Medeni hukuk hakları ve çareler
2. Yayınların sınıflandırılması
3. Saldırgan yayınlar
4. Medeni hukuktaki telif hakkı yasaları
5. Medeni hukuktaki hakaret yasaları
6. Ceza hukuku kapsamında mahkemeye saygısızlık
7. Medeni yaptırım kapsamındaki tütün reklamcılığı

Hususları göz önüne alınarak alternatif uygulamalar geliştirilebilir.

G. Sonuç

Çeşitli ve hızla değişen endüstriler mevcuttur. Bu kapsamda; düzenlemeye yönelik geleneksel bir yaklaşımın gerekçeleri, yakınsayan bir ortamda çökmektedir. Sadece yasalar yerine belirli medya ve iletişim faaliyetleri için geçerli olan “düzenleyici ağları” düşünmek gerekmektedir.  Dört ana düzenleyici yaklaşım mevcuttır.

1. Medeni hukuk hakları ve çareler
2. Devlet düzenlemesi
3. Eş-Yönetmelik
4. Öz düzenleme

Yazarın tüm yazılarına bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

Legaling Kurucu Ortağı Cem ŞANAP ile Dergimizde gerçekleşen ropörtajı okumak için bağlantıya tıklayınız

basın fikri mülkiyet hukuk iletişim internet medya medya ve iletişim telekominasyon tüketici