Metaverse Dünyasında Marka Koruma
Metaverse Dünyasında Marka Hakları
Günümüzde popülaritesi gittikçe artan ve dünya çapında hızlıca ilerleyen metaverse evreninde yavaş yavaş Türk markalarını da görmeye başladık. Yepyeni bir çağı temsil eden metaverse kavramıyla ilgili gün geçtikçe daha çok yenilikler ve yatırımlar görüyoruz. Dijital dünyada güçlü olan markalar şimdiden bu evrene giriş yapmak adına güçlü adımlar atıyor. (metaverse dünyasında marka)
Dikkat çekici bir yatırım dünyası olarak görülen bu yeni sanal ekosisteme adım atanlar arasında şimdiden mağaza açanlar, ada alanlar olduğu gibi metaverse hazırlıklarında son aşamaya gelmiş olan markalarda var. Son halini almayan metaverse dünyasında teknolojik iyileştirmeler devam etmektedir. Geçen yılın son çeyreğinde daha fazla önem kazanmaya başlayan metaverse, dünyada büyük bir akım haline dönüşmeye başladı. Analistler, metaverse pazarının yaklaşık 10 yıl içerisinde 8 trilyon dolara ulaşmasını bekliyor.
Günümüz dünyasında bir markanın metaverse dünyasında kullanılması, bu markanın nasıl korunacağı ve marka hakkının ihlali durumunda kime karşı ve nerede hak ileri sürülebileceği gibi pek çok soruyu da akıllara getirmektedir. Bunlar arasında en çok konuşulan ve tartışılanlar genel olarak mevcut marka haklarının metaverse evrenlerinde yeterli korumadan yararlanıp yararlanmadığı ve metaverse üzerindeki marka hakkına tecavüz riskleri ile nasıl başa çıkılacağı etrafında toplanmaktadır. Dünyanın önde gelen şirketleri giderek artan bir şekilde meta veri depoları geliştirmeye odaklandıkça, büyük markalar oyun, sosyal ağlar ve sanal ticaret yoluyla Metaverse’e giriyor ve tüketicilerin satın alma kararlarını şekillendirmede belirleyici bir rol oynamaları bekleniyor. Bu nedenle marka haklarının bu sınırsız dünyada korunması ve uygulanması, marka sahiplerinin metaverselerinde mal ve hizmetlerini pazarlaması, tanıtması ve reklamını yapması için önemli bir konu olacak.
Metaverse ve Marka Sınıfı
Daha önceki yazılarımda bahsettiğim üzere marka tescil korumasının sahibine tanıdığı hakkın sınırları vardır. Markalar tescil edileceği ülke sınırların ve tescil edileceği mal/hizmet sınıfında koruma altına alınır. Bu sebeple metaverse evreninde bir markanın mal ve hizmet ya da ülke sınırları belirlenemeyeceği için tam bir koruma tartışma konusu olmaya devam ediyor. Ve ilginç bir şekilde bu evren için sanal mal ve hizmet grubunda başvurular yapılmaya başlandı. Temel eğilim marka sahiplerinin ticaretini yaptıkları emtialar için 9. sınıfta “indirilebilir sanal mallar” üzerinde marka tescil başvuruları yapmaları yönündedir. Ayriyeten marka sahipleri bu indirilebilir sanal malların satış hizmeti yani sanal perakende hizmetleri için 35. sınıfta da başvurular yapmaktadır. 41. sınıfta ilgili indirilebilir ürünlere ilişkin eğlence hizmetleri de metaverse ile ilgili görülmekte ve bu sınıf üzerinde de yeni başvurular gerçekleştirilmektedir. Nike, Prada, Gucci, McDonald’s, L’Oréal gibi birçok ünlü marka bu yönde adımlar atmaktadır. Gömlemlerimize göre fiziksel ürünleri kapsayan mevcut marka başvurularının koruma kapsamının “indirilebilir sanal ürünler” ile bağlantılı olduğuna hükmedilmeli ve bu markalara metaverse’de koruma sağlanmalıdır. Mevcut düzenlemeler metaverse konseptine çok uygun gözükmemekte olup salt metaverse’e dayanarak markanın ihlalini iddia etmek zor olabilecektir. Ancak henüz bu konuda yetkili bir merci kararı olmadığından ve olası bir ihtilafta daha risksiz bir yol izleyebilmek adına, yeni marka başvuruları yapılması yönündeki trendi takip etmek marka sahipleri için en doğrusu olacaktır.
Nitekim, metaverse evrenlerindeki kullanımlar klasik kriterleri karşılamayabilir. Örneğin, ilgili ticari fiilde Türk Lirası yerine kripto para ile ödeme yapılabilir. Bu durumda marka kullanımların ya da marka haklarını ihlal eden fiillerin “Türkiye’de” gerçekleşmiş sayılıp sayılmayacağına nasıl karar verileceğine ilişkin kuralların ayrıca belirlenmesi gerekecektir. Gittikçe daha fazla şirket meta veriye girerken, marka korumasını güvence altına almak için bir ticari marka koruma stratejisi geliştirmek her zamankinden daha önemli hale geliyor. Gerçek dünyada ticari markaların tescili ve kullanımı için geçerli olan yasal rejimlerin sanal dünyayı da kapsayıp kapsamayacağını ve nasıl olacağını zaman içinde göreceğiz.
Sonuç
Bu yeni ekosisteme inanan ve yerini şimdiden sağlamlaştırmak isteyen marka sahiplerinin, bir an önce kullanıcı sözleşmelerini, marka tescillerinin kapsamlarını, lisans sözleşmelerini gözden geçirmesinde fayda olacaktır. Metaverse evrenlerinin çok katmanlı ve sonsuz bir ekosistem olduğunu söylerken bir yandan hak sahiplerinin bu sonsuz yeni ekosistemde haklarını takip etmesi ve hak ihlallerini tespit etmesinin nasıl mümkün olacağı önemli sorulardan biridir. Şu anda metaverse bitmiş ve kesinleşmiş bir kavram değildir, ileride hangi evrenin daha popüler olacağı en azından hakların nerede daha sıkı takip edilmesi ve korumanın kapsamının nerede genişletilmesi gerektiğine ilişkin olarak marka sahiplerine ışık tutacaktır. Marka sahipleri, metaverse ile birlikte marka hakları alanında çok fazla değişim ile karşılaşabileceklerini bilmeli ve gelişmeleri yakından izlemelidir.
Fikri Mülkiyet Alanındaki tüm blog yazılarımızı görmek için bağlantıya tıklayınız.
Yazarın “Marka Rüçhan Hakkı ve Türkiye’de Yararlanma” isimli 10. Sayımızda çıkan yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.
Kaynakça
https://www.dunya.com/kose-yazisi/metaverse-
https://iprgezgini.org/tag/metaversede-marka-korumasi/
Sakarya Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden 2014 yılında mezun olmuştur.
NeoMark Patent Ofisi’nde 8 yıldır Marka&Patent Uzmanlığı görevini yapmaktadır.
Genç girişimci kadınlara yönelik bir çok sosyal sorumluluk projesinde yer alarak marka ve patent konularında kadınlara ve girişimci gençlere gönüllü danışmanlık vermektedir. Evli ve bir kız çocuğu annesidir.