Yayıncı İmtiyaz Sahibi: Ali ERŞİN © 2021 Tüm Hakları Hukuk ve Bilişim Dergisi'ne aittir.
Yayıncı İmtiyaz Sahibi: Ali ERŞİN © 2021 Tüm Hakları Hukuk ve Bilişim Dergisi'ne aittir.
Siber Güvenlik Hukuku

Ukrayna, Rusya, Uluslararası Hukuk ve Siber Savaş

Siber güvenlik ve siber savaş bilişim suçları şikayet yöntemleri nelerdir uzay hukuku
Okuma Süresi: 10 Dakika

Ukrayna ve Rusya Ekseninde Siber Savaş ve Uluslararası Hukuk

24 Şubat’ta Başkan Putin Ukrayna’ya savaş ilan etti ve Ukrayna’nın birçok şehrine füze ve bombardıman saldırıları başladı. (siber savaş)

Rusya parlamentosu 16 Şubat 2022’de Başkan Vladimir Putin’den doğu Ukrayna’da Rusya destekli silahlı gruplar tarafından kontrol edilen iki bölgeyi bağımsız devletler olarak tanımasını talep eden bir kararı kabul etti.(1)

21 Şubat’ta Başkan Putin, iki bölgenin bağımsızlığını tanıyan iki kararnameyi imzaladı ve onay için parlamentoya sundu. Ardından, aylardır Ukrayna sınırında yığılan Rusya silahlı kuvvetlerine kendi kendini ilan eden “Donetsk Halk Cumhuriyeti” (“DNR”) ve “Luhansk Halk Cumhuriyetleri”nde “barışı koruma” emri verdi. (“LNR”)(2).

22 Şubat’ta Rusya parlamentosunun üst meclisi olan Federasyon Konseyi, Putin’in silahlı kuvvetleri konuşlandırma talebini onayladı(3).

Rusya’nın Ukrayna sınırı boyunca benzeri görülmemiş askeri yığınağının ortasında, Ukrayna’nın doğu bölgesi Donbas’ta çatışmalar tırmandı. Şubat ortasından bu yana, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) Özel İzleme Misyonu, temas hattı boyunca çatışmalardan etkilenen bölgelerde 2014 yılında imzalanan ateşkes anlaşmasının ihlallerinde önemli günlük artışlar bildiriyor (4) .

Cenevre Sözleşmeleri de dâhil olmak üzere uluslararası hukuka göre, kendi kendini ilan eden herhangi bir etikete bakılmaksızın, Ukrayna’daki Rus birlikleri bir işgal gücüdür. Doğu Ukrayna’daki durum, eğer Rus birlikleri bölgeye resmen girerse, aşağıda tartışıldığı gibi, 1949 tarihli Dördüncü Cenevre Sözleşmesi’ndeki işgal anlamına gelecektir. Ne yerel “otoritelerin” kendi kendini ilan eden “LNR” ya da “DNR”deki egemenlik iddiaları ne de Rus hükümeti tarafından bağımsız olarak tanınmaları, uluslararası işgal yasasının uygulanabilirliğini etkilemez.

Rusya ile Ukrayna arasındaki silahlı çatışmayı hangi uluslararası hukuk yönetir?

Rus silahlı kuvvetleri ve Ukrayna silahlı kuvvetleri arasındaki düşmanlıklar, uluslararası insancıl anlaşma hukuku (öncelikle 1949 tarihli dört Cenevre Sözleşmesi ve 1977 tarihli ilk ek protokolü (Protokol I) ve araçları ve araçları düzenleyen 1907 Lahey Sözleşmeleri tarafından yönetilen uluslararası bir silahlı çatışma teşkil eder. Savaş yöntemleri) ve geleneksel uluslararası insancıl hukuk kuralları.

Hem Ukrayna hem de Rusya, 1949 Cenevre Sözleşmeleri ve Protokol I’e taraftır.(a)

Savaş hukukunun temel ilkeleri nelerdir?

Uluslararası insancıl hukuk veya savaş hukuku, sivilleri ve diğer savaşçı olmayanları silahlı çatışmanın tehlikelerinden korur. Bir çatışmanın tüm tarafları tarafından düşmanlıkların -savaşın araç ve yöntemlerinin- davranışlarını ele alır. En önemlisi, bir çatışmanın taraflarının her zaman savaşçılar ve siviller arasında ayrım yapmaları gerektiği kuralıdır. Siviller asla kasıtlı saldırıların hedefi olamazlar. Aşağıda tartışıldığı gibi, çatışma taraflarının sivillere ve sivil nesnelere verilen zararı en aza indirgemek ve savaşçılar ile siviller arasında ayrım yapmayan ya da sivil nüfusa orantısız zarara neden olacak saldırılar düzenlememek için mümkün olan tüm önlemleri almaları gerekmektedir.

Uluslararası insan hakları hukuku Ukrayna’da hala geçerli mi?

Evet. Uluslararası insan hakları hukuku, savaş yasalarının da geçerli olduğu silahlı çatışma ve işgal dönemleri de dahil olmak üzere her zaman yürürlükte kalır ve uygulanmaya devam eder. Bazı durumlarda bir insancıl hukuk normu, lex specialis gibi bir insan hakları normunu veya belirli bir durum için daha spesifik normu geride bırakabilir.

Ukrayna ve Rusya, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS), Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (ICCPR) ve İşkence ve Diğer Zalim, İnsanlık Dışı İşkenceye Karşı Sözleşme de dahil olmak üzere bir dizi bölgesel ve uluslararası insan hakları sözleşmesine taraftır. veya Aşağılayıcı Muamele veya Ceza (CAT). Bu anlaşmalar, birçoğu uluslararası insancıl hukuk kapsamında savaşçıların ve sivillerin sahip olduğu haklara karşılık gelen temel haklara ilişkin garantileri özetlemektedir (örneğin, işkence ve insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı, ayrımcılık yapmama gereklilikleri, adil yargılanma hakkı) .

Hem AİHS hem de ICCPR, savaş zamanı veya resmi olarak ilan edilen “ulusun yaşamını tehdit eden” olağanüstü hal sırasında belirli haklar üzerinde bazı kısıtlamalara izin verirken, olağanüstü hal sırasında haklardaki herhangi bir azalma istisnai ve geçici nitelikte olmalı ve sınırlı olmalıdır. “Durumun zaruretlerinin kesinlikle gerektirdiği ölçüde.” Yaşama hakkı, işkence ve diğer kötü muameleden korunma hakkı, habersiz tutuklama yasağı, tutukluluğun hukuka uygunluğunun yargısal denetimini sağlama görevi ve adil yargılanma hakkı gibi bazı temel haklar, kamuya açık bir acil durumda bile her zaman saygı duyulmalıdır.

Askeri bir saldırının yasal hedefi ne olabilir?

Savaş yasaları, saldırıları “askeri hedeflerle” sınırlar. Askeri hedefler, askeri harekâta etkili bir katkıda bulunan ve imhası, ele geçirilmesi veya etkisiz hale getirilmesi kesin bir askeri avantaj sağlayan personel ve nesnelerdir. Bu, düşman savaşçılarını, silahları ve mühimmatı ve binalar ve araçlar gibi askeri amaçlarla kullanılan nesneleri içerir. İnsancıl hukuk, silahlı çatışmalar sırasında bazı sivil kayıpların kaçınılmaz olduğunu kabul etse de, çatışmanın taraflarına her zaman savaşçılar ve siviller arasında ayrım yapma ve yalnızca savaşçıları ve diğer askeri hedefleri hedefleme görevi yükler. Siviller “düşmanlıklara doğrudan katıldıkları” süre boyunca – örneğin bir savaş sırasında savaşçılara yardım ederek – saldırılara karşı bağışıklıklarını kaybederler.

Savaş yasaları, askeri bir amaç olarak kabul edilmeyen herhangi bir şey olarak tanımlanan “sivil nesneleri” de korur. Evler, apartmanlar ve işyerleri, ibadet yerleri, hastaneler, okullar ve kültürel anıtlar gibi sivil nesnelere doğrudan saldırılar, askeri amaçlarla kullanılmadıkları ve dolayısıyla askeri amaçlar haline gelmedikleri sürece yasaktır. Askeri kuvvetler normalde sivil olan nesnelerde konuşlandırılırsa durum böyle olacaktır. Bir nesnenin doğası hakkında şüphe varsa, savaşan taraf onun sivil olduğunu varsaymalıdır.

Ne tür askeri saldırılar yasaktır?

Sivillere ve sivil unsurlara doğrudan saldırılar yasaktır. Savaş yasaları da ayrım gözetmeyen saldırıları yasaklar. Ayrım gözetmeyen saldırılar, askeri hedeflere ve sivillere veya sivil nesnelere ayrım gözetmeksizin yapılan saldırılardır. Ayrım gözetmeyen saldırılara örnekler, belirli bir askeri hedefe yönelik olmayan veya belirli bir askeri hedefe yönlendirilemeyecek silahların kullanıldığı saldırılardır.

Yasaklanmış ayrım gözetmeyen saldırılar, sivillerin ve sivil nesnelerin yoğunluğunun bulunduğu bir alanda konumlanmış, açıkça ayrılmış ve farklı askeri hedefleri tek bir askeri hedef olarak ele alan topçu veya diğer yollarla yapılan saldırılar olan alan bombardımanını içerir. Askeri komutanlar, askeri hedeflere yönlendirilebilecek ve sivillere olası zararı en aza indirecek bir saldırı yöntemi seçmelidir. Kullanılan silahlar, ciddi bir sivil zarar riski oluşturmadan askeri hedeflere yönlendirilemeyecek kadar hatalıysa, kullanılmamalıdır.

Orantılılık ilkesini ihlal eden saldırılar da yasaktır. Saldırıdan beklenen somut ve doğrudan askeri avantajla ilgili olarak, tesadüfi sivil yaşam kaybına veya sivil nesnelere zarar vermesi beklenebilirse, bir saldırı orantısızdır. Anti-personel kara mayınları ve misket bombaları uluslararası anlaşmalarla yasaklanmıştır ve doğası gereği ayrım gözetmeyen yapıları nedeniyle asla kullanılmamalıdır.

Nüfusun yoğun olduğu bölgelerde savaşmakla ilgili olarak çatışmanın taraflarının yükümlülükleri nelerdir?

Uluslararası insancıl hukuk, kentsel alanlarda savaşmayı yasaklamaz, ancak birçok sivilin varlığı, çatışmanın taraflarına sivillere verilen zararı en aza indirecek adımlar atma konusunda daha büyük yükümlülükler getirir. Savaş yasaları, bir çatışmanın taraflarının, sivil nüfusu korumak için askeri operasyonlar sırasında sürekli dikkatli olmalarını ve tesadüfi sivil yaşam kaybını ve sivil nesnelere verilen zararı önlemek veya en aza indirmek için “mümkün olan tüm önlemleri almalarını” gerektirir. Bu önlemler, saldırı nesnelerinin siviller veya sivil nesneler değil askeri hedefler olduğunu doğrulamak için mümkün olan her şeyi yapmayı ve koşullar izin verdiğinde saldırılara karşı “etkili ön uyarı” vermeyi içerir.

Nüfusun yoğun olduğu bölgelerde konuşlandırılan kuvvetler, askeri hedefleri yoğun nüfuslu alanların yakınına yerleştirmekten kaçınmalı ve sivilleri askeri faaliyetlerin çevresinden uzaklaştırmaya çalışmalıdır. Savaşçıların, askeri hedefleri veya operasyonları saldırılara karşı korumak için sivilleri kullanmaları yasaktır. “Koruma”, askeri güçleri veya bölgeleri korumak için sivillerin varlığını kasıtlı olarak kullanmak ve onları saldırılara karşı bağışık kılmak anlamına gelir.

Saldıran taraf, sivillere yönelik riski hesaba katma yükümlülüğünden kurtulamaz, çünkü savunan tarafı, yerleşim bölgelerinin içinde veya yakınında meşru askeri hedeflerin yerini belirlemekten sorumlu olarak görür.

Genellikle EWIPA olarak adlandırılan nüfuslu bölgelerde patlayıcı silahların kullanılması, yasa dışı ayrım gözetmeyen ve orantısız saldırılarla ilgili endişeleri artırıyor. Nüfusun yoğun olduğu bölgelerdeki askeri hedeflere yönelik ağır toplar ve hava bombaları (geniş bir patlama yarıçapına sahip silahlar) ve yeterli tespite sahip olmayan (hedefin tamamen görünmediği silahlar) diğer dolaylı ateş topları, çağdaş silahlı çatışmalarda sivillere yönelik en ciddi tehditler arasındadır.

Şehirlerin, kasabaların ve köylerin bombalanması ve bombalanması çok sayıda sivili öldürür ve yaralar ve psikolojik zarar verir. Yansıyan veya uzun vadeli etkiler, sivil binalara ve kritik altyapıya verilen zararı, sağlık ve eğitim gibi hizmetlere müdahaleyi ve yerel nüfusun yerinden edilmesini içerir. Patlayıcı silahların yanlışlık, geniş bir patlama yarıçapı veya aynı anda birden fazla mühimmat teslimatı nedeniyle geniş alan etkileri olduğunda insani riskler daha da artar. İnsan Hakları İzleme Örgütü, silahlı çatışma taraflarına nüfuslu bölgelerde geniş alan etkisine sahip patlayıcı silahların kullanılmasından kaçınmaları çağrısında bulundu.

Savaş yasaları siber saldırıları düzenler mi? (Siber Savaş)

Bilgisayar ağı saldırıları veya “siber savaş”, Cenevre Sözleşmelerinde özel olarak ele alınmamıştır, ancak savaş yöntemleri ve araçlarına ilişkin temel ilke ve kurallar geçerliliğini korumaktadır. Siber saldırılar askeri hedefleri hedef almalı ve ayrım gözetmemeli veya orantısız olmamalıdır. Örneğin, bir elektrik şebekesine yapılan ve sivil nüfusa uzun vadeli zarar veren bir saldırının, hava saldırıları veya siber savaş yoluyla gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine bakılmaksızın orantısız bir şekilde orantısız olması muhtemeldir. İhanet, toplu cezalandırma ve sivillere karşı misilleme yasakları geçerliliğini koruyor.

Hükümetler siber saldırılara veya siber savaşa giriştiğinde temel haklar tehlikededir. 2015 yılında BM Genel Kurulu , atanmış bir Hükümet Uzmanları Grubu (UN GGE) tarafından uluslararası insani ve insan hakları hukukunun siber uzaya uygulanabilirliği konusunda bir fikir birliği görüşünü ortaya koyan ve devlet davranışı için normlara yönelik taahhütleri içeren bir raporu onayladı .. Bu normlar, kritik altyapıya kasıtlı olarak zarar veren veya kamuya hizmet sağlamak için kullanımını ve işleyişini başka bir şekilde bozan bilgi ve iletişim teknolojisi (BİT) faaliyetini yürütmemeyi veya bilerek desteklememeyi ve topraklarının uluslararası haksız fiiller için kullanılmasına bilerek izin vermemeyi içerir. ICT’leri kullanmak. Son zamanlarda paralel bir BM GGE raporu, yalnızca hastaneleri değil, aynı zamanda enerji, su ve sanitasyon, eğitim ve finansal hizmetleri de içerecek şekilde halka temel hizmetleri sağlayan kritik altyapı örneklerini işaretledi. (b)

Çatışma bölgelerinde internet ve telefonların kapatılması yasal mı?

Hem sivil hem de askeri amaçlarla düzenli olarak kullanılan mobil veriler de dahil olmak üzere, bir çatışma sırasında internetin kapatılması, gereklilik ve orantılılık dahil olmak üzere savaş hukukunun temel ilkelerinin dikkate alınmasını gerektirecektir. Gereklilik ilkesi, uluslararası insancıl hukuk tarafından başka şekilde yasaklanmayan meşru bir askeri hedefi gerçekleştiren önlemlere izin verir. İnternetin kapatılması, savaşan güçlerin birbirleriyle iletişim kurma ve saldırı gerçekleştirme araçlarını reddetmek gibi meşru bir askeri amaca hizmet edebilir. Bununla birlikte, orantılılık ilkesi, beklenen askeri avantajla ilgili olarak beklenen sivil zararın aşırı olduğu eylemleri yasaklar.

İnternet ve telefon kesintileri, sivillerin güvenlik hususları, tıbbi tesislere erişim ve yiyecek ve barınak kaynakları hakkında birbirleriyle iletişim kurmasını engelleyerek olası yaralanma ve ölüme yol açma dâhil olmak üzere sivil nüfusa önemli zararlar verebilir. Ayrıca, olası savaş hukuku ihlallerinin bildirilmesi de dâhil olmak üzere, sahadaki durum hakkında bilgi sağlayabilen gazetecilerin ve insan hakları gözlemcilerinin çalışmalarını da engelliyorlar. Telefon ve internet kesintileri, insani yardım kuruluşlarının risk altındaki toplulukları değerlendirme ve onlara yardım sağlama becerisini engellemektedir. Etkilenen nüfusun karşı karşıya olduğu koşullar ve koşullar hakkında bilgi eksikliği de yaralanma ve ölüm olasılığını artırabilir.

Benzer şekilde, uluslararası insan hakları hukuku uyarınca, hükümetlerin internet tabanlı kısıtlamaların yasalarca sağlanmasını ve belirli bir güvenlik sorununa gerekli ve orantılı bir yanıt olmasını sağlama yükümlülüğü vardır. Genel kapatmalar, ifade ve bilgi özgürlüğü hakları da dâhil olmak üzere birçok hakkı ihlal eder ve özgür toplanma hakkı da dahil olmak üzere diğerlerini engeller. Birleşmiş Milletler uzmanları ve raportörleri, 2015 İfade Özgürlüğü ve Çatışma Durumlarına Yanıtlara İlişkin Ortak Bildirilerinde, çatışma zamanlarında bile “iletişim ‘kill anahtarlarını’ kullanmanın (yani iletişim sistemlerinin tüm parçalarını kapatmanın) asla haklı görülemeyeceğini beyan ettiler. İnsan hakları hukuku kapsamındadır.”

Kimler savaş esiri statüsüne sahiptir ve savaş esirlerine nasıl davranılmalıdır?

1949 tarihli Üçüncü Cenevre Sözleşmesi, savaş esirlerinin (savaş esirlerinin) uluslararası bir silahlı çatışmada düşmanın eline düşmüş savaşçılar olduğunu belirtir. Savaş esiri statüsüne hak kazanan kişiler şunları içerir: silahlı kuvvetler mensupları, Üçüncü Cenevre Sözleşmesinde belirtilen belirli koşulları karşılayan milis veya benzeri kuvvetler mensupları, silahlı kuvvetlere mensup olmadan onlara eşlik eden kişiler, “kitleler halinde” silaha sarılan siviller ve diğerleri. Düşmanların silahlı kuvvetleriyle bağlantılı yakalanan gazeteciler de savaş esirlerinin korumasından yararlanma hakkına sahiptir. Savaş esirleri sadece silahlı çatışmaya katıldıkları için yargılanamazlar. Ancak savaş suçlarından yargılanabilirler. Kovuşturma yapılmayan, savaş esirleri “aktif düşmanlıkların” sonunda serbest bırakılmalı ve ülkelerine geri gönderilmelidir.

POW’ların refahı için nihai sorumluluk, yalnızca onları ele geçiren askeri birliklere değil, “Alıkoyma Gücüne” – yani merkezi makamlara – aittir. Üçüncü Cenevre Sözleşmesi, savaş esirlerinin haklarını ve görevlerini önemli ölçüde ayrıntılı olarak düzenler. Hepsi yakalama anından itibaren geçerli olan, en alakalı olması muhtemel haklar ve görevler arasında şunlar yer alır:

Savaş esirleri, bir savaş bölgesinden tahliyeyi beklerken tehlikeye maruz bırakılmamalı, saldırılara maruz kalabilecekleri bir yere gönderilmemeli veya orada tutulmamalıdır.

Esirlere her zaman insanca muamele edilmelidir; Savaş esirlerini kasten öldürmek, kötü muamelede bulunmak veya işkence yapmak, kasten büyük acılara veya vücutlarına veya sağlıklarına ciddi şekilde zarar vermek veya onları savaş suçları için adil yargılanma haklarından mahrum etmek bir savaş suçudur.

Savaş esirlerine karşı misilleme yapılması kesinlikle yasaktır; Savaş esirleri işlemedikleri fiillerden dolayı cezalandırılamazlar veya toplu cezaya tabi tutulamazlar.

Savaş esirlerinin onuru korunmalıdır; özellikle, düşman kuvvetleri veya siviller tarafından hakarete veya şiddete maruz bırakılmamalı veya kamuoyunda merak uyandırılmamalıdır. Medya önünde geçit töreni yapılmamalı veya sorgulanmamalı ve görüntüleri siyasi amaçlarla kullanılmamalıdır.

Onlardan herhangi bir bilgi almak için savaş esirlerine herhangi bir işkence veya başka bir zorlama uygulanamaz.

Kadın savaş esirlerine cinsiyetlerine gereken saygı gösterilmelidir ve en azından erkeklerle aynı hak ve korumalara sahip olmalıdır. Esir olan çocuklar özel muamele görme hakkına sahiptir.

Yaralı veya hasta POW’lara, Alıkoyan Devletin silahlı kuvvetlerinin üyelerine verilen tıbbi bakımın aynısı sağlanmalıdır.(c)

Siviller savaşan bir taraf tarafından ne zaman gözaltına alınabilir ve onlara nasıl davranılmalıdır?

Ukrayna’daki Rusya gibi işgalci bir gücün sorumluluklarını ele alan Dördüncü Cenevre Sözleşmesi, koruma altındaki kişilerin yalnızca “zorunlu güvenlik nedenleriyle” enterne edilmesine veya tayin edilen ikametine izin veriyor. Bu, uluslararası insancıl hukuk kapsamında izin verilen olağan bir prosedüre uygun olarak yapılmalı ve en az altı ayda bir yetkili bir organ tarafından temyiz ve inceleme hakkına izin vermelidir. Dördüncü Cenevre Sözleşmesi, enternelere insancıl muamele için ayrıntılı düzenlemeler sağlar.

Özgürlüğünden yoksun bırakılan herkese yeterli yiyecek, su, giysi, barınak ve tıbbi bakım sağlanmalıdır. Gözaltına alınan kadınlar, erkekler için olanlardan ayrı odalarda tutulmalıdır. Aileleriyle birlikte olmadıkça, özgürlüklerinden yoksun bırakılan çocukların yetişkinlerden ayrı odaları olmalıdır.(d)

Uluslararası insancıl hukuk ihlallerinden kim sorumlu tutulabilir?

Suç niyetiyle, yani kasten veya pervasızca işlenen ciddi uluslararası insancıl hukuk ihlalleri savaş suçlarıdır. Cenevre Sözleşmelerinin “ağır ihlaller” hükümlerinde ve Uluslararası Ceza Mahkemesi tüzüğünde ve diğer kaynaklarda teamül hukuku olarak listelenen savaş suçları, çok çeşitli suçları içerir: sivillere zarar veren kasıtlı, ayrım gözetmeyen ve orantısız saldırılar; rehin alma; insan kalkanları kullanmak ve diğerlerinin yanı sıra toplu cezalandırma. Bireyler ayrıca bir savaş suçu işlemeye teşebbüsten ve ayrıca bir savaş suçuna yardım, kolaylaştırma, yardım veya yataklık etmekten de cezai olarak sorumlu tutulabilirler.

Sorumluluk, bir savaş suçunu planlayan veya kışkırtan kişilere de düşebilir. Komutanlar ve sivil liderler, savaş suçlarının işlendiğini bildikleri veya bilmeleri gerektiği ve bunları önlemek veya sorumluları cezalandırmak için yetersiz önlem almadıkları takdirde, komuta sorumluluğu kapsamında savaş suçlarından yargılanabilirler.

Uluslararası hukukun ciddi ihlalleri için hesap verebilirliği sağlamaktan öncelikli olarak kim sorumludur?

Ciddi ihlaller için adaleti sağlamak, öncelikle, vatandaşları ihlallere karışan ülkenin sorumluluğundadır. Hükümetlerin, yetkililerini veya yetkileri altındaki diğer kişileri ilgilendiren ciddi ihlalleri araştırma yükümlülüğü vardır. Hükümet, askeri veya yerel mahkemelerin veya diğer kurumların ciddi ihlallerin olup olmadığını tarafsız bir şekilde araştırmasını, bu ihlallerden sorumlu kişilerin uluslararası adil yargılanma standartlarına uygun olarak tespit edilmesini ve kovuşturulmasını ve suçlu bulunan kişilere eylemleriyle orantılı cezalar vermesini sağlamalıdır. . Devlet dışı silahlı gruplar, kendi saflarında savaş kanunlarını ihlal edenleri kovuşturma konusunda aynı yasal yükümlülüğe sahip değilken,

Ukrayna’da işlenen savaş suçları veya insanlığa karşı suçlar Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanabilir mi?

Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC), soykırım, insanlığa karşı suçlar ve 1 Temmuz 2002’den sonra işlenen savaş suçlarından şüphelenilen kişileri soruşturma, suçlama ve yargılama yetkisine sahip daimi bir uluslararası mahkemedir.

Ancak, yalnızca aşağıdaki durumlarda bu suçlar üzerinde yargı yetkisini kullanabilir:

-ICC anlaşmasına taraf olan bir ülkenin topraklarında işlenen suçlar;

Suçlarla itham edilen kişi, ICC anlaşmasına taraf olan bir ülkenin vatandaşıdır;

ICC anlaşmasına taraf olmayan bir ülke, mahkemeye resmi bir beyanda bulunarak söz konusu suçlar için mahkemenin yetkisini kabul eder veya Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi durumu ICC savcısına havale ediyor.

Rusya ve Ukrayna UCM üyesi değiller, ancak Ukrayna, Kasım 2013’ten bu yana kendi topraklarında işlendiği iddia edilen suçlar konusunda mahkemenin yargı yetkisini ve bunu yaparken mahkemeyle işbirliği yapma yükümlülüğünü kabul etti. Aralık 2020’de ICC Savcılığı ön incelemesini tamamladı ve ICC’nin kurucu anlaşması olan Roma Statüsündeki kriterlerin resmi bir soruşturma açmak için karşılandığını duyurdu, ancak henüz mahkeme hâkimlerinden soruşturma açmak için izin talep etmedi. Resmen soruşturma açmak UCM son mercii olduğundan, yerel soruşturma ve kovuşturmalar UCM’ninkileri tamamlayabilir. (e)

Diğer ülkeler Ukrayna’da işlenen uluslararası suçları kovuşturabilir mi?

Savaş suçları ve işkence gibi uluslararası hukuku ihlal eden belirli ağır suç kategorileri, bir ülkenin yerel yargı sisteminin işlenmemiş olsalar bile belirli suçları soruşturma ve kovuşturma kabiliyetine atıfta bulunan “evrensel yargı yetkisine” tabidir.

Kendi topraklarında, vatandaşlarından biri tarafından veya vatandaşlarından birine karşı.1949 Cenevre Sözleşmeleri ve İşkenceye Karşı Sözleşme gibi bazı anlaşmalar, devletleri, o ülkenin topraklarında veya başka bir şekilde kendi yargı yetkisi altında bulunan şüpheli suçluları iade etmeye veya kovuşturmaya zorlar. Uluslararası teamül hukuku uyarınca, ülkelerin soykırım veya insanlığa karşı suçlar gibi diğer suçların sorumlularını, bu suçların gerçekleştiği her yerde yargılamalarına izin verildiği genel olarak kabul edilmektedir.

Hukuk ve Bilişim Dergisi 9. Sayısı’nda yayınlanan “Hukukta Fütürizm: Geleceğin Mahkemeleri” isimli yazısı için bağlantıya tıklayınız.

Yazarın Hukuk ve Bilişim Blog’ta yayınlanan tüm yazılarını da bağlantıdan bulabilirsiniz.

Kaynakça

  • https://www.icrc.org/en/doc/home/languages/turkish/files/sozlesmeleri-protokolleri-conventions-protocols.pdf
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Sanitation
  • http://www.madde14.org/index.php?title=Harp_Zaman%C4%B1nda_Sivillerin_Korunmas%C4%B1na_%C4%B0li%C5%9Fkin_1949_Cenevre_S%C3%B6zle%C5%9Fmesi
  • https://www.bilgipedia.com.tr/dorduncu-cenevre-sozlesmesi/#:~:text=%C4%B0lk%20%C3%BC%C3%A7%20s%C3%B6zle%C5%9Fme%20muhariplerle%20ilgilenirken,%C3%BCzere%20196%20%C3%BClke%20taraf%20bulunmaktad%C4%B1r.
  • https://www.international-arbitration-attorney.com/tr/icc-arbitration/

1-https://nv.ua/ukraine/politics/obrashchenie-gosdumy-k-vladimiru-putinu-ne-imeet-yuridicheskoy-sily-novosti-ukrainy-50217010.html

2-http://www.kremlin.ru/events/president/news/67829

3-http://council.gov.ru/events/news/133443/

4-https://www.osce.org/special-monitoring-mission-to-ukraine/512842