ABD’li Hakem, LinkedIn Paylaşımı Sebebiyle Rusya’nın Taraf Olduğu Tahkim Davasında Görevden Alındı
Tahkimde hakemlerin tarafsızlığı ve bağımsızlığı, gerek kurumsal tahkim merkezlerinin düzenlemelerinde (Örneğin ICC Tahkim Kuralları m.11, ISTAC Tahkim Kuralları m.12, ITOTAM Tahkim Kuralları m.18) gerek milli hukuk düzenlemelerinde yer alan temel bir prensiptir. Her hakemin, tarafsız ve bağımsız olması ve nihai karar verilene veya yargılama başka bir şekilde nihai olarak sona erene kadar tarafsız ve bağımsız olarak kalması gerekmektedir.
Yakın zamanda ABD’li bir hakemin, Ukraynalı milyarderin Rusya’ya karşı başlattığı bir tahkim davasından men edilmesi, dijital platformların kullanımının giderek yaygınlaştığı bir dönemde tahkimde tarafsızlık meselesinin dinamiklerini vurgulamaktadır.
Bahsi geçen Rimat Akhmetov v. Rusya davası1, bir yatırım anlaşmasına dayanmakta. Ukraynalı milyarder, yatırım anlaşması kapsamında Permanent Court of Arbitration nezdinde Rusya’ya karşı bir tahkim davası başlatmıştı. Davanın, Rusya ve Ukrayna arasındaki önemli siyasi gerilimle de ilgisi bulunmakta ve davada saygın bir tahkim hakemi ve aynı zamanda akademisyen olan ABD’li bir hakem de yer almaktaydı. Ne var ki yargılama sırasında, bahsi geçen hakemin Ukraynalı askerlere yardım etmek için bağış toplama kampanyasına destek verdiği bir LinkedIn paylaşımı ortaya çıktı. Paylaşım kişisel bir destek ifadesi olsa da Rus tarafı bunun hakemin tarafsızlığını tehlikeye attığını savundu. Bahsi geçen sosyal medya paylaşımının, özellikle davanın bağlamı göz önüne alındığında, taraflı bir görünüm yarattığı gerekçesiyle hakemin 31 Temmuz 2024’te diskalifiye edilmesine karar verildi2.
Hatırlatmak isteriz ki Mayıs 2024’te Uluslararası Barolar Birliği (IBA), Milletlerarası Tahkimde Menfaat Çatışmalarına İlişkin Kılavuz İlkelerini3 güncellemişti. Kılavuz İlkelerini modernize etmek amacıyla, sosyal medya faaliyetlerine ilişkin bir ekleme de yapılmıştı. Hakemlerin bu tür platformlarda da aktif hale gelmesinden ötürü, sosyal medya faaliyetleri de geleneksel yayın araçlarına eklenmişti. Buna göre Kılavuz İlkelerde yer alan Turuncu Listeye, bir hakemin sosyal medya veya çevrimiçi profesyonel ağ platformları aracılığıyla davayla ilgili bir görüşünü savunmasının menfaat çatışması yaratabileceği hususu düzenlenmişti.
Belirtmek gerekir ki IBA Kılavuz İlkeleri bağlayıcı olmamakla birlikte menfaat çatışmalarını değerlendirirken hakemler ve taraflar için ayrıntılı rehberlik sağlamakta ve milletlerarası tahkimde bir referans noktası olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Arş. Gör. Ahmet TOKAT’ın “Tahkim’de Delillerin Toplanmasında Mahkeme’nin Yardımı” isimli yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.
Hukuk ve Bilişim Dergisi Tahkim Özel Sayısı‘na ulaşmak için bağlantıya tıklayınız.
Yazar: Ahmet TOKAT
DİPNOTLAR VE KAYNAKÇA
1- Rinat Akhmetov and Investio LLC v. Russian Federation, PCA Case No 2019-34 (www.italaw.com/cases/11526 – Erişim Tarihi 22.09.2024)
2- Ahmad Maher El-Rewieny and Megha Chaturvedi, “Russo-Ukrainian War: The Ripple Effect on Investment Arbitration and Award Enforcement”, Young ICCA Voices Issue 2, www.youngicca.org (Erişim Tarihi: 26.09.2024); Susannah Moody, “US arbitrator disqualified from Russia case over LinkedIn post”, www.globalarbitrationreview.com (Erişim Tarihi 22.09.2024)
3- https://www.ibanet.org/document?id=Guidelines-on-Conflicts-of-Interest-in-International-Arbitration-2024 (Erişim Tarihi: 22.09.2024)
2018 yılından beri İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalında araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır. Yine aynı üniversitede yüksek lisans eğitimini “Yabancı Boşanma Kararlarının Nüfus Hizmetleri Kanunu m.27/A Hükmü Çerçevesinde Tanınması” konulu teziyle tamamlamıştır. Halihazırda doktora eğitimini sürdürmektedir.