NFT Portresi Üzerine İhtiyati Tedbir Konulması
1-Giriş
Bitcoin ve diğer kripto paraların dünya üzerinde yaygınlaşmasıyla birlikte blokzincir teknolojisinin ihtiva ettiği önem her geçen gün daha da artmaya başlamıştır(Sarı 2022: 39). Ancak bilindiği üzere Bitcoin sisteminin proof of work sistemi ile çalışması nedeniyle çok fazla maliyet ve enerji harcadığı tespit edilmiş ve Vitalik Buterin tarafından bitcoin’e alternatif niteliğinde daha az maliyetli ve enerji harcayan çok daha kullanışlı Ethereum sistemi tasarlanmıştır. Ethereum sisteminin dünyada gündeme gelmesiyle birlikte artık blokzincir teknolojisi sadece kripto paralar için değil akıllı sözleşmeler ve NFT tarzı sistemler için de kullanılmaya başlamıştır. Bu kapsamda NFT ise Non-Fungible Token olarak adlandırılan kriptoloji sisteminde meydana gelen bir dijital imzadır; bu sistem bir tür meta data sistemi olup bu sisteme yüklenen veriler hiçbir işlem ve manipülasyona uğramadan kalıcı ve güvenli bir şekilde sistemde kalmaya devam etmektedir(Sarı 2022: 30). Dolayısıyla, bu sistem gelecekte telif hakları, tapu kayıtları ve diğer sicil kayıtları için de kullanılabilecektir. Dolayısıyla, işbu sistem ihtiva ettiği önem sebebiyle yakın tarihte çok ciddi bir şekilde fikri mülkiyet hukukçularının ilgi alanına girecektir. (NFT portresi)
2-Karara Konu Olay
Ülkemizde, Anadolu Rock müziğinin efsane ismi olan sanatçı Cem Karaca’ya ait bir portrenin Ressam Yiğit Mohaç Yücel tarafından NFT satış platformu olan “Open Sea” üzerinden satışa sunulması karşılığında Cem Karaca’nın oğlu Emrah Karaca tarafından İstanbul 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde bahse konu portrenin Cem Karaca’nın bir fotoğrafından yola çıkılarak hazırlandığı ve Cem Karaca’nın dış görünüşünün ticarileştirildiği, dolayısıyla bahse konu fiillerinin Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nu ve kişilik haklarını ihlal eder nitelikte olduğu gerekçesiyle ihtiyati tedbir talepli dava ikame edilmiştir.
3-Karar Ve Şahsi Yorumum
Sayın mahkeme tarafından dosya bilirkişiye tevdii edilmiş ve bilirkişiler tarafından tıpkı davacının talebi gibi bahse konu portrenin Cem Karaca’nın bir fotoğrafından yola çıkılarak hazırlandığı ve Cem Karaca’nın dış görünüşünün ticarileştirildiği, dolayısıyla bahse konu fiillerinin Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nu ve kişilik haklarını ihlal eder nitelikte olduğu yönünde görüş oluşturulmuş ve mahkemece rapor doğrultusunda bahse konu portrenin “Open Sea” isimli platform üzerinden NFT olarak satışa sunulmasının engellenmesi şeklinde ihtiyati tedbir kararı oluşturmuştur.
Bu kapsamda bir ihtiyati tedbir kararının verilip verilemeyeceği tartışmak için öncelikle NFT’lerin eser vasfının olup olmadığını değerlendirmek gerekmektedir. Bilindiği üzere bir fikri ürünün 5864 sayılı Fikri ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında eser olarak değerlendirilmesi için öncelik FSEK kapsamında kabul edilen (ilim-edebiyat, musiki, güzel sanat ve sinema) gruplardan birine dahil olması, sahibinin hususiyetini taşıması ve tasarrufa elverişli ve üçüncü kişilerce algılanabilir nitelikte olması gerekmektedir(Gerekli bilgiler için bkz. https://legal.com.tr/blog/genel/nftlerin-turk-hukuku-cercevesinde-degerlendirilmesi/ Erişim tarihi: 27.08.2022)). Bu kapsamda kanımızca ilgili şartlar taşındığı takdirde NFT’lerin de eser olarak kabul edilebileceğini ifade etmek gerekmektedir. Yine, aynı doğrultuda NFT platformu olan “Open Sea” üzerinde gerçekleşen fikri ürün başka bir insanın kişilik haklarını veya telif haklarını ihlal ediyorsa bu eser sebebiyle ilgili eserlerin satışının önlenmesi yönünde karar oluşturulmasında hukuken bir sakınca yoktur. Ancak, bu kararın icrası kanımızca hukuken ciddi bir sorundur.
Zira, “Open Sea” TÜRKPATENT veya diğer siciller gibi Türkiye’de bir merkezden yönetilen bir sistem değildir. Dolayısıyla, kararın icrasının nasıl olacağı hukuken ciddi bir merak konusudur. Kanımızca, bu konuyla ilgisi sadece ulusal bir düzenleme değil uluslararası bir önlem gereklidir.
Tüm karar incelemelerimize bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Av. Ali ERŞİN’in 10. Sayı’mızdaki “NFT Teknolojisi ve Telif Hakları” yazısını okumak için bağlantıya tıklayınız.
Kaynakça
- SARI, Onur (2022).NFT’ler Açısından Mali Hakların Devri Sözleşmesi. Ankara : Seçkin Yayınevi
- ARAALAN, Cemal(2022), “NFT’lerin Türk Hukuku Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, https://legal.com.tr/blog/genel/nftlerin-turk-hukuku-cercevesinde-degerlendirilmesi/ .
- https://www.cumhuriyet.com.tr/yasam/cem-karacanin-nft-portresine-mahkeme-engeli-1950841
- https://www.gazeteduvar.com.tr/cem-karacanin-nft-portresinin-satisi-engellendi-haber-1570780
- https://www.hukukihaber.net/kultur-sanat/turkiye-de-nft-ile-ilgili-verilen-ilk-ihtiyati-tedbir-karari-h448251.html
İstanbul barosu nezdinde Avukatlık mesleğini ifa etmekteyim. Kadir Has Üniversitesi hukuk fakültesinden 2016 yılında mezun oldum. Şu an İstanbul Medeniyet Üniversitesi Özel Hukuk(İngilizce) bölümünde yüksek lisans eğitimimi sürdürmekteyim. 2016 Yılından bugüne 5 yıldır bilfiil avukatlık mesleğini yürütmekteyim. Bilişim ve Teknoloji hukukuna ciddi bir ilgim bulunmaktadır.
İlgi Alanları ve Çalışma Alanları
1-Bilişim ve Teknoloji Hukuku
2-Kripto para hukuku
3- Fikri Mülkiyet Hukuku
4-Şirketler Hukuku
5-İş Hukuku