GELENEKSEL OLMAYAN MARKA TÜRLERİ-4: HAREKET MARKASI

Hareket Markası: Geleneksel Olmayan Marka Türleri – 4

Önceki yazılarımızda geleneksel olmayan marka türlerinin seslerden, renklerden veya üç boyutlu şekillerde oluşabileceğini belirtmiş, bu tür markaların tescil işlemlerine ilişkin detayları aktarmaya çalışmıştık. Geleneksel olmayan marka türlerine ilişkin serimizin dördüncüsü ve sonuncusu olan bu yazımızda “hareket markası”na ilişkin detayları aktarmaya çalışacağız.

Hareket Markası ve Tescil

Hareket Markası Nedir?

“Görüntülerin hareketi veya markanın unsurlarının pozisyonunda bir değişiklik yoluyla bir işletmenin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlayan markalar hareket markası olarak adlandırılır.” (Marka İnceleme Kılavuzu / 2021 / s.14) (marka patent, marka tescil)

Hareket markaları bir başka ifadeyle şu şekilde de tanımlanabilir; “Belli bir nesnenin hareketinden, yani nesne ve hareketin gözle algılanabilir bir kombinasyonundan oluşan; bu suretle nesne veya görüntülerin hareketi yoluyla bir işletmenin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlayan markalar “hareket markası” (motion mark) olarak anılmaktadır.” (H. Tolga Karadenizli)

Yukarıda aktarmış olduğunuz tanımlardan da anlaşılacağı üzere hareket markaları; bir şeklin, bir nesnenin ya da bir işaretin hareketli veya hareketsiz görüntü dizisinden oluşabilmektedir.

Hareketsiz görüntüden kasıt, tescili alınmak istenen hareketi tasvir eden görüntü dizisinin birkaç açıdan çekilen ve numaralandırılan fotoğraf şeklinde sunumudur. Bilinen bir örnek vermek gerekirse, hem ülkemiz de hem de Dünya’da bilinirliği olan “tuz serpme hareketi”nin hareketsiz sunumuna örnek olarak verilebilir. Hareketli görünümden kasıt ise, söz konusu hareketin video gösterimi şeklinde sunumudur. Tescil için Kuruma yapılan başvurular da söz konusu hareketin hem hareketsiz hem de hareketli görünümünün birlikte sunulması mümkündür. Diğer yandan, başvuru sahipleri hareket markası tescil başvurularında söz konusu hareketin gösteriminin yazılı olarak açıklandığı bir tarifnameyi de Kuruma sunabilir.

Tescil başvuru işleminde hareketin yazılı olarak anlatılmasına ilişkin kılavuz da belirtilen durum şu şekildedir; “Başvuru sahibi, hareket markasının gösterimine ilişkin yazılı açıklama da sunabilir. Böyle bir durumda sunulacak açıklamada tescil başvurusuna konu edilen hareket açık ve anlaşılır biçimde ifade edilmeli, görüntünün neyi resmettiği, yani görünüşte neyin değiştiği, hareketin sıralamasında kaç adet görüntünün olduğu ve bu görüntülerin sıralamasının nasıl olduğu gibi bilgilere yer verilmelidir.” (Marka İnceleme Kılavuzu / s.)

Hareket Markası Tescili İçin Gerekli Olanlar

6769 sayılı SMK’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte geleneksel olmayan marka türlerinin tescil işlemleri kolaylaşmış, buna bağlı olarak geleneksel olmayan marka türlerinin başvuru sayılarında artış olmuştur. Tescil başvurusu yapılacak olan hareket markalarının başvuru işlemlerinde, SMK’nin uygulanmasına dair yönetmeliğin 7.maddesine göre hareket markalarının tescil işlemi için Türk Patent ve Marka Kurumuna (Kurum) sunulması gerekenler şekildedir;

1. Hareket markasının tescilinin talep edildiği başvuru formunda açıkça belirtilmesi,
2. Hareketi tasvir eden görüntünü veya
3. Hareketsiz ya da hareketli görüntü dizisinin Kuruma sunulması gerekmektedir.

Marka tescil işlemlerinde en önemli hususlardan biri tescili alınmak istenen işaretin/ibarenin ayırt edici niteliğinin olması gerektiğine ilişkindir. Geleneksel marka türlerinde (sözcükler, şekiller) olduğu gibi geleneksel olmayan marka türlerinin (ses, renk, üç boyutlu, hareket) tescil edilebilmesi için ayırt edici niteliğe sahip olması gerekmektedir. Geleneksel olmayan marka türlerinde ayırt edicilik niteliğinin sağlanmış olmasının geleneksel marka türlerine göre daha zor olduğu bilinmektedir.

Hareket Markası ve Ayırt Edicilik

Ayırt edicilik, soyut ve somut ayırt edicilik olarak ele alınmaktadır.  Soyut ayırt ediciliği olmayan işaretlerin, tüm mal veya hizmetler için ayırt edici niteliği olmadığı kabul edilmekte ve bu tür işaretlerin tesciline cevaz verilmemektedir.  Örneğin, noktalama işaretleri soyut edici niteliği olmayan işaretlerdir. Dolayısıyla, noktalama işaretlerinin tescil edilmesi söz konusu değildir. Somut ayırt edicilik ise, tescil alınmak istenen mal veya hizmetler için ayırt edici olmayan işaretler olarak ifade edilebilir. Diğer yandan, bir ibarenin/işaretin ayırt edici olup olmadığının değerlendirmesi her bir somut olaya göre değişebilmektedir.

Yazı serimizin dördüncü ve son yazısında geleneksel olmayan marka türlerinden “hareket markası”nın tescil işlemlerine ilişkin detayları aktarmaya çalıştık. Yazı serimizin okuyucular açısından faydalı olduğunu umuyoruz. Başka konuları ele alacağımız yazılar da görüşmek üzere…

fikri mülkiyet geleneksel marka geleneksel olmayan marka geleneksel olmayan marka türleri görüntü hareket markası işaret marka marka tescil nusret patent tescil tuz serpme