Yayıncı İmtiyaz Sahibi: Ali ERŞİN © 2021 Tüm Hakları Hukuk ve Bilişim Dergisi'ne aittir.
Yayıncı İmtiyaz Sahibi: Ali ERŞİN © 2021 Tüm Hakları Hukuk ve Bilişim Dergisi'ne aittir.
Genel, İnternet Hukuku

İnternet Yönetişimine Genel Bakış: 2020

Okuma Süresi: 6 Dakika

Makalemizde İnternet Yönetişimine Genel Bakış konusunu inceleyeceğiz.

İnternet Yönetişimine Genel Bakış 2020: Gelecek Nesilin Aktörleri ve Problemleri Geliyor

GİRİŞ

Her yeni bir on yılın başlangıcı mütemediyen geleceğe daha geniş bir bakış için bir çağrıdır.[1] Söz konusu yeni on yılda internette ortaya çıkacan ve çıkması muhtemel internet aktörleri göz önüne alındığında daha geniş bakış açısı bazı soruları akla getirmektedir.[2] Bu sorular sırasıyla;

Önümüzdeki on yıl içinde İnternet Yönetişim Ekosisteminde ne olacak ?,[3]

2020’ler, birbirine bağlı bir dünyada daha liberal ve daha kısıtlayıcı İnternet politikaları arasında olağan sallanan sarkacı görecek mi, yoksa bir dönüm noktasına doğru mu gidecek ?,[4]

Siber uzay, son 50 yıldan beri yenileşim ve karşılıklı yarar sağlayan dijital işbirliği için bildiğimiz yer, dramatik bir şekilde değişecek ve ağlar ve devletler arasında, ulusal çıkarların ve azami kârların öncelik verileceği, şirketlerin parçalanmasına yol açacağı bir savaş alanına dönüşecek mi ?,[5]

İnterneti “ulusal parçalara”, ”duvarlı bahçelere” ve “alternatif kök dizinlerine” ayırıyor musunuz ?,[6]

Yeni nesil İnternet aktörleri, yeni nesil İnternet sorunlarını nasıl yönetecek ?[7]

olarak ifade edilebilir. (bilişim hukuku, bilişim hukuku yüksek lisans)

25 yıllık bir nesli hesaba katarsanız, 2020 sadece yeni bir on yılın başlangıcı değil, aynı zamanda üçüncü nesil İnternet liderlerinin dijital tiyatroya girişini de gösteriyor. Vint Cerf, Bob Kahn, Steve Crocker, Louis Pouzin ve diğerleri 50 yıl önce interneti  icat eden internetin büyükbabalarıdır. Onların çocukları olan internetin babaları interneti ticarileştirdi ve siyasallaştırdı ve şu anda dört milyardan fazla insan tarafından neredeyse her şey için kullanılan sınırsız bir alan meydana getirdi. Ancak, şu an  onların torunların zamanı ve bu durum bazı sorular getirmekte. Burada sırasıyla sırasıyla iki temel soru doğuyor;

İnsanlık bu yeni mirasını ne yapacaklar ?, (bilişim hukuku)

Yeni nesil iş dünyası liderleri, teknik uzmanlar, sivil toplum eylemcileri ve politika yapıcı interneti açık, özgür, güvenli, yenilikçi ve parçalanmamış tutacak mı, yoksa İnternet Yönetişim Ekosistemini militanlaştıran, dijital ticaret savaşları ve kitlesel gözetim için bir alana dönüştürmek isteyen yeni  güçlü otokratik liderler mi ortaya çıkacak ?

BİR ŞEKLİ VE DÖRT MADDİ MESELE

Küresel dünyada, birbirine bağlı bir şekilde yaşıyoruz. Haziran 2019’da BM Genel Sekreteri‘ne nihai raporunu sunan BM Üst Düzey Dijital İşbirliği Paneli (HLP.DC), zamanımızı “siber dayanışma çağı” olarak nitelendirdi. [8]Siber karşılıklı bağımlılık üç ise, unsur barındırmaktadır:[9]

  1. Hiçbir hükümet tek başına hareket edemez.[10]
  2. Hiçbir paydaş tek başına hareket edemez.[11]
  3. İnternetle ilgili tüm kamu politikası veya teknik konular birbiriyle bağlantılıdır.[12]

Bu kapsamda; yeni nesil İnternet Yönetişimi liderleri için de en büyük zorluk olarak değerlendirilmektedir.[13] Nihai olarak; 2020’lerde, İnternet Yönetişimi liderlerinin en az bir şekli ve dört maddi meseleye cevap bulmaları gerektiği sonucu çıkmaktadır.[14]

Şekli Mesele

Yeni nesil eçısından şekli boşluklar, gelecek nesil internet aktörleri göz önüne alındığında bazı soruları da beraberinde getirmektedir. Temel mana da bu sorular:

 

  1. Bireysel ancak birbiriyle ilişkili büyük bir karmaşıklıklara için sürdürülebilir çözümler bulmak adına geleneksel hükümetler arasını yenilikçi çok paydaşlı süreçlerle birleştiren küresel düzeyde kapsayıcı, şeffaf, aşağıdan yukarıya bir politika oluşturma sürecinin nasıl organize edilecek ?[15]

WSIS, NetMundial, INNA[16] Geçişi[17] gibi geçmişten gelen olumlu tecrübelerin yardımcı olabilceği düşünülmektedir.[18] 2000’li yılarda, ilerlemeden daha fazla tartışma yaratan çok paydaşlılık[19] ve çok taraflılık[20] arasında aşağı yukarı ideolojik bir savaş vardı.[21]  Diğerlerinin yanı sıra, 2010’lu yıllarda, 2014 yılında gerçekleşen NetMundial Konferansı’nda[22] ve 2016 yılındaki IANA  (Internet Assigned Numbers Authority / İnternet Atanmış Numaralar Otoritesi) Geçişi[23] ile belirtilen her iki kavramın bir arada var olabileceği genel olarak kabul edilmektedir. Ancak, BM Panelinde[24] de ana hatlarıyla belirttiği üzere, 2020’li yıllarda için bu kabul yeterli olmayacaktır.[25] Gelecek nesil İnternet Yönetişimi, çok taraflılık[26] ve çok paydaşlılığın[27] bir madalyonun iki yüzü olarak ele alınması gereken çok daha kapsayıcı süreçlere ihtiyaç duyulacaktır.

  1. Siyaset dünyası bu deneyimlerden bir şeyler öğrenebilir mi ?[28]

2005 WSIS Tunus Gündeminden[29] İnternet Yönetişimi tanımının yeniden canlandırılması, yeni aktörler sorunun doğasını ve karmaşıklığını anlamalarına yardımcı olabilir.[30] Tunus’ta, 193 BM üye devletinin başkanları, paydaşların İnternet politikalarının oluşturulmasına ilişkin katılımda “kendi şahsi rollerinde”[31] yalnızca karar alma sürecini “paylaşma”[32] hususunda anlaştılar.[33] Başka bir deyişle; hükümetler işletmeler olarak, işletmeler işletmeler olarak ve sivil toplum sivil toplum olarak kalmaktadır.[34] Ancak; bunun için tüm paydaşlar, herkes için en iyi çözümleri bulmak üzere özel uzmanlıklarını “karar alma masasına”[35] getirmek için el ele çalışmak gerekmektedir. İnternet Mühendisliği Görev Gücü’nün[36] teknik dünyasında bu süreç kaba taslak bir fikir birliğine yol açmıştır.[37]

  1. Gelecek mesil internet aktörleri bakımından paylaşım kavramının yeri nedir ?[38]

“Paylaşım” kavramı, tüm İnternet’in DNA’sıdır. Bir “kazan-kazan durumuna”[39] yol açar ve kaybedenleri tanımamaktadır.[40] 50 yıllık İnternet tarihinden bir ders çıkaraılarak, paylaşım kavramı göz ardı edilir veya kazananlar ve kaybedenler ile 20. yüzyılın “sıfır toplamlı oyunu”[41] ile değişir ise, günün sonunda birbirine bağlı bir dünyada herkesin kaybeden olma riski yüksektir.[42] Bu husus bulunduğumuz 2020’ li yıllarda unutulmaması gereken temel bir derstir.[43]

Dört Maddi Mesele

Dört maddi mesele siber güvenlik, dijital ekonomi, insan hakları ve teknolojidir.[44] Bu dört meselenin tümü için, önümüzdeki on yıl bakımından “en kötü ve en iyi durumda senaryolar” [45] yazılabilir.[46]

Siyasal Mesele

Siyasal anlamda en kötü durum, yapay zekaya odaklı yeni nesil siber silahlara dayanan bir “siber savaştır”.[47] En iyi durum ise, uluslararası hukuka ve insan haklarına dayalı, hükümetler arası anlaşmaların ve çok paydaşlı düzenlemelerin bir karışımıyla, İnternetin kamusal çekirdeği ve insanlığın ortak mirası olarak koruyacak yeni bir siber güvenlik mimarisinin inşa edilmesidir.[48]

Ekonomik Mesele

Ekonomik alanda en kötü durum; dijital ticaret savaşı kapsamında, ulusal ekonomileri ve para birimlerini mahvetme, mevcut boşlukları ve bölünmeleri derinleştirme potansiyeline sahip yeni dijital neo-sömürgecilik biçimleridir.[49] En iyi durum ise; dijital çağda milyarlarca kullanıcıyı internete getirecek, yeniliği teşvik edecek, daha fazla insanın yaşam standardını yükseltecek, BM sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olacak ve insana yakışır işler için yeni işler yaratacak müreffeh bir dijital ekonomidir.[50]

İnsan Hakları Meselesi:

İnsan hakları alanında en kötü durum, kitlesel denetim ve küresel sansürdür.[51] En iyi durum ise, mahremiyetin, ifade özgürlüğünün, dernek kurma özgürlüğünün, kültür, eğitim ve çalışma haklarının korunduğu ve ülke sınırları ne olursa olsun herkesin yararlanabileceği ücretsiz bir internettir.[52]

Teknolojik Mesele

Teknolojik alanda en kötü durum, yeni bir standartlaşma savaşı ve insan kontrolünden çıkan bir yapay zekadır.[53] En iyi durum ise, teknik yenileşim sağlık, eğitim, barınma ve toplu taşımayı iyileştirmeye yardımcı olduğu etkin vatandaşlar ile insan merkezli bir bilgi toplumunun inşasına katkıda bulunan akıllı şehirlerin geliştirilmesidir.[54]

SONUÇ

Sonuç olarak;  söz konusu 50 yılda yakında geçmişte yaşanan internet tarihinden farklı olarak 2020 gelişiyle farklı birinternet dönemine girmekteyiz. Böylece,  gelecek 10 yıl içinde internet tarihinde bilinenin aksine farklı aktörler meydana çıkmaktadır.  bu durumda internet yönetşimine ilişkin farklı meseleler gündeme gelecektir. Söz konusu meseleler genel olarak, bir usuli ve dört maddi başlık altında sınıflandırılabilir. Söz melelere, ilişkin yeni nesil internet aktörlerinin pontansiyelleri göre yapılacak müdahalalelere göre iyi veya kötü senaryolarda bulunulabilir.

 

Kaynakça

  1. DAVIES, Kim (2008). “An Introduction to IANA: ICANN At Large Community Briefing”. https://www.iana.org/about/presentations/davies-atlarge-iana101-080929.pdf [26.11.2021].
  2. INTERNATIONAL TELECOMUNICATION UNION – UNITED NATIONS (2005). “Tunis Agenda For The Information Society”. https://www.itu.int/net/wsis/docs2/tunis/off/6rev1.pdf 1, 6 – 12 [26.11.2021].
  3. INTERNET SOCIETY, “IANA Transition”. https://www.internetsociety.org/iana-transition/ [26.11.2021].
  4. INTERNET SOCIETY (2016). “Internet Governance – Why the Multistakeholder Approach Works”. https://www.internetsociety.org/resources/doc/2016/internet-governance-why-the-multistakeholder-approach-works/ [26.11.2021].
  5. INTERNET SOCIETY. “NETmundial 2014”. https://www.internetsociety.org/events/netmundial/2014/  [26.11.2021].
  6. INTERNET ENEGINEERING TASK FORCE. (2016).“Internet Governance Forum (IGF) 2016” https://www.ietf.org/blog/internet-governance-forum-igf-2016/ [26.11.2021].
  7. INTERNET ENEGINEERING TASK FORCE.“About” https://www.ietf.org/about/ [26.11.2021].
  8. KLEINWACHTER, Wolfgang (2020). “Internet Governance Outlook 2020: The Next Generation of Players and Problems Is Coming”. https://circleid.com/posts/20200107_internet_governance_outlook_2020_next_generation_of_players [26.11. 2021].
  9. KLEINWACHTER, Wolfgang (2019). “The UN Panel on Digital Cooperation: An Agenda for the 2020s”. https://circleid.com/posts/20190613_the_un_panel_on_digital_cooperation/ [26.11. 2021].
  10. SCHREIER, Fred (2015). “On Cyberwarfare”. DCAF Horizon 2015 Working Paper (7): 7 https://www.dcaf.ch/sites/default/files/publications/documents/OnCyberwarfare-Schreier.pdf [26.11.2021].
  11. SIGH, J.P (2009).  “Multilateral Approaches to Deliberating Internet Governance”. Policy & Internet (1): 1. http://dx.doi.org/10.2202/1944-2866.1015.
  12. UNITED NATIONS. (2018) “Secretary-General’s High-level Panel on Digital Cooperation”. https://www.un.org/en/civil-society/secretary-general%E2%80%99s-high-level-panel-digital-cooperation [26.11.2021].

 

 

 

 

[1] (Kleinwachter 2020: 1).

[2] (Kleinwachter 2020: 1).

[3] (Kleinwachter 2020: 1 ).

[4] (Kleinwachter 2020: 1 ).

[5] (Kleinwachter 2020: 1 ).

[6] (Kleinwachter 2020: 1 ).

[7] (Kleinwachter 2020: 1 ).

[8] (United Nations 2018: 1).

[9] (Kleinwachter 2020: 1).

[10] (Kleinwachter 2020: 1).

[11] (Kleinwachter 2020: 1).

[12] (Kleinwachter 2020: 1).

[13] (Kleinwachter 2020: 1).

[14] (Kleinwachter 2020: 1).

[15] (Kleinwachter 2020: 1).

[16]  (Davies, 2008: 2).

[17]  (Internet Society 2021: 1)

[18] (Kleinwachter 2020: 1).

[19] (Internet Society 2016: 1). İngilizce de ‘multistakeholderism’ olarak ifade edilmektedir.

[20] (Singh 2009: 1). İngilizcede ‘multilateralism’ olarak ifade edilmeketedir.

[21] (Kleinwachter 2020: 1).

[22]  (Internet Society 2021: 1). İngilizce ‘NetMundial Conference’ olarak ifade edilmektedir.

[23] (Internet Society 2021: 1). İngilizce’ de ‘INNA Transation’ olarak ifade edilmektedir.

[24] (United Nations 2018: 1).

[25] (Kleinwachter 2020: 1).

[26] (Internet Society 2016: 1). İngilizce de “multistakeholderism” olarak ifade edilmektedir.

[27] (Singh 2009: 1). İngilizcede “multilateralism” olarak ifade edilmeketedir.

[28] (Kleinwachter 2020: 1).

[29] (International Telecommunication Union – United Nations 2005: 1 ). İngilizce terminolojide ‘WSIS Tunis Agenda’ olarak ifade edilmektedir.

[30] (International Telecommunication Union – United Nations 2005: 6- 12 ).

[31] (International Telecommunication Union – United Nations 2005: 11 ). İngilizce metninde “in their respective roles” olarak ifade edilmiştir.

[32] (International Telecommunication Union – United Nations 2005: 3 ). İngilizce orijinal metninde “sharing” larak ifade edilmiştir.

[33] (International Telecommunication Union – United Nations 2005: 11 ).

[34] (Kleinwachter 2020: 1).

[35](Kleinwachter 2020: 1). İngilizce terminolojide “the decision-making table” ifade edilmektedir.

[36] (Internet Engineering Task Force 2021: 1). Orijinal İngilizce ifadesi “IETF (Internet Engineering Task Force)”

[37] (Internet Engineering Task Force 2017: 1).

[38] (Kleinwachter 2020: 1).

[39] (Kleinwachter 2020: 1). İngilizce terminolojide “win – win situation” olarak ifade edilmektedir.

[40] (Kleinwachter 2020: 1).

[41]  (Kleinwachter 2020: 1). İngilizce terminolojide “zero-sum game” olarak ifade edilmektedir.

[42] (Kleinwachter 2020: 1).

[43] (Kleinwachter 2020: 1).

[44] (Kleinwachter 2020: 1).

[45] (Kleinwachter 2020: 1). İngilizce terminolojide “the worst and best-case scenarios” ,fade edilmiştir.

[46] (Kleinwachter 2020: 1).

[47] (Schreier 2015: 7). İngilizce terminolojide “cyberwarfare” olarak ifade edilmektedir.

[48] (Kleinwachter 2020: 1).

[49] (Kleinwachter 2020: 1).

[50] (Kleinwachter 2020: 1).

[51] (Kleinwachter 2020: 1).

[52] (Kleinwachter 2020: 1).

[53] (Kleinwachter 2020: 1).

[54] (Kleinwachter 2020: 1).