Marka Devir İşlemleri
Giriş
Marka sahibinin tekliği/tekel hakkı ilkesi Türk Marka Hukukuna hâkim olan ilkeler arasında yer alır. Bu ilkeye göre, bir marka veya onunla iltibas derecesinde benzer olan bir işaret aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetlerle ilgili olarak birden çok kişi adına tescil ettirilemeyecektir. Burada tescilli olan markanın sahibinin rıza göstermesi de o markanın aynı ya da ayırt edilemeyecek kadar benzerinin tescilini mümkün kılamayacaktır. Çünkü marka sahibinin tekliği ilkesi kamu düzeninin bir gereği olarak görülmekte ve bunun bir sonucu olarak da Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından resen gözetilmektedir. İşletmeden bağımsızlaşması ve ekonomik değerinin günümüz ticari hayatında artması nedeniyle marka çeşitli hukuki işlemlere konu olabilmektedir. Tescilli bir marka başkasına devredilebileceği gibi miras yoluyla da intikal edebilir(marka devri). Bunun yanında tescilli bir marka rehnedilebilir, haczedilebilir veya kullanma hakkı itibariyle lisans konusu olabilir. Devirle birlikte marka sahibinin marka üzerindeki mutlak nitelikteki hakları devralana geçer ve devredilen marka üzerindeki tasarruf yetkileri ortadan kalkar.
Marka Devir İşlemi Nedir?
Marka tescil başvurusu için bizimle iletişime geçen kişilerin sorduğu ilk sorulardan birisi de ‘Marka tescilini şahıs adına alırsam şirketimi kurduğumda devir edebilir miyim? Sorusudur. Tescil edilmiş veya henüz tescil aşamasında/işlemde olan markaların hak sahipleri değiştiğinde markaların devir işleminin yapılması gerekir. Devir işlemi unvan veya nevi değişikliğinden farklı olarak markanın başka bir firma veya şahıs adına geçmesi, satılması durumunda yapılmaktadır. Her marka için ayrı ayrı devir başvurusu yapılır ve kurum yeni hak sahiplerini sicile kaydederek konuyla ilgili hak sahibine yazılı olarak bilgi verir. Markalar koruma kapsamında yer alan tüm emtialar için devir edilebileceği gibi sadece belli emtialar için de devir edilmesi mümkündür. Ortaklaşa alınmış olan markalarda ortaklardan biri hakkını diğer ortaklara veya farklı kişi veya firmaya devredebilir.
Hak Sahibi Değiştiğinde Marka Devri Zorunlu Mudur?
Marka devir işlemleri noter huzurunda gerçekleşir. Fakat noterin düzenlemiş olduğu ‘Marka Devir Sözleşmesi’ bağlayıcı değildir. Markanın farklı birine satılması, hak sahibinin şahıs firması iken şirkete dönüşmesi, markanın firmanın kardeş kuruluş adına geçirilmek istenmesi, şirketin markayla birlikte tamamen satılması gibi markanın hak sahibini değiştiren işlemlerde marka devri yapılması gerekmektedir. Marka devir edilmediği sürece ilgili hak sahibi adına işlem görür. Türk Patent ve Marka Kurumu sicil kayıtlarına işlenmediği sürece devir edilmiş sayılmaz. Hak sahibi değişikliğinde markanın mutlak suretle devir edilmesi ve sicile işlenmesi gerekmektedir. Dava aşamasında üzerinde ihtiyati tedbir olan markalar başkasına devir edilemez. Tedbir kararının kaldırılması gerekir.
- Hukuk güvenliği açısından, devir işlemi sicile kayıt edilmediği sürece taraflar, markanın tescilinden doğan yetkileri iyi niyetli üçüncü kişilere karşı ileri süremez.
Marka Devir Süreci
Noter huzurunda yapılan marka devir sözleşmesinin Türk Patent ve Marka Kurumu siciline müracaat edilmesiyle yetkili uzmanlar tarafından işleme alınır. İşlemler 1-2 ay sürmektedir. Resmi kurumda devir işlemi sicile kayıt edilir ve bültende yayınlanır. Yeni hak sahibi üzerine, talep edilmesi ve ücretinin ödenmesi halinde Tescil Belgesi düzenlenir. Önemli olan devir işlemi yapılırken aynı ve benzer olan markaların da incelenerek devir eden ve devir alan arasında ileride hukuki problem oluşmamasına dikkat etmektedir.
Devir sözleşmesinde markanın kısmen devredildiğine ilişkin bir belirleme yapılmamışsa, ilgili markanın temsil ettiği bütün mal ve hizmetler için devredildiğinin kabulü gerekir. Kısmi devirlerde veya benzer olarak tescilli diğer markaların devredende kalması durumunda her iki tarafın markayı kullanacağı göz ardı edilmemelidir. Aksi kararlaştırılmadığı müddetçe bir işletmenin aktif ve pasifleriyle birlikte devri işletmeye ait markaların da devrini kapsayacaktır. Devredilen haklar için korumanın başladığı tarih ile koruma süresi değişmez. Markaların geçerlilikleri 10 yılda bir yenilenmeleri kaydıyla süresiz olup, devirleri de tescil bulunduğu sürece mümkündür.
- Markanın devrinin mahkeme kararı ile gerçekleşmesi veya markanın ticari işletme ile birlikte devri hallerinde yazılı bir devir sözleşmesi aranmamaktadır.
- Marka sahibi bir kez markasını devrettinde, devrettiği marka üzerinde ileri hiçbir hakkı ve ilgisi kalmayacaktır. Sözgelimi markanın lisanslanmış olması halinde lisans ücretlerini kabul edemeyecektir.
Sonuç
Markayı devralan o markanın, tescil konusu mallarla ilgili olarak mevcut itibarını, satış gücünü, kazanılmış kalite imajını alır. Markayı devreden o sırada hangi hak ve kısıtlamaları sahipse, devir ile bu hak ve kısıtlamalar devralana geçecektir. Marka sahibi bir kez markasını devrettiğinde, devrettiği marka üzerinde ileri hiçbir hakkı ve ilgisi kalmayacaktır. Devir sözleşmesi ile mülkiyet devralana geçtiğinden devralan, devraldığı markanın aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin üçüncü kişilerce tesciline izin veya onay verebilir.
Marka ve Patent Uzmanı Tuğba Nur ARSLAN’ın diğer yazılarına bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Yazarın 9. Sayımızdaki Markanın Kullanılmaması Nedeniyle Hak Kaybı isimli yazıyı bağlantıdan okuyabilirsiniz.
Sakarya Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden 2014 yılında mezun olmuştur.
NeoMark Patent Ofisi’nde 8 yıldır Marka&Patent Uzmanlığı görevini yapmaktadır.
Genç girişimci kadınlara yönelik bir çok sosyal sorumluluk projesinde yer alarak marka ve patent konularında kadınlara ve girişimci gençlere gönüllü danışmanlık vermektedir. Evli ve bir kız çocuğu annesidir.