Makalemizde Rekabet Kurulu WhatsApp Kararı’nın Değerlendirilmesi konusuna değineceğiz.
Rekabet Kurulu’nun 11 Ocak 2021’de WhatsApp’a Karşı Başlatmış Olduğu Soruşturma Kapsamında 15 Şubat 2021 Tarihinde Yayınladığı Kararı
Ocak ayı içerisinde WhatsApp’ın Türkiye’deki kullanıcıları için kullanım koşulları ve gizlilik ilkelerini güncellediğini, bu koşulları onaylamayanların 8 Şubat itibariyle WhatsApp kullanmaya devam edemeyeceğini duyurması üzerine 11 Ocak 2021 tarihli ve 21-02/25-M sayılı kararıyla Rekabet Kurulu, WhatsApp’ı da bünyesinde bulunduran Facebook için 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un “Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması” başlığı taşıyan 6. maddesinin ihlal edilip edilmediğini tespit etmek amacıyla resen soruşturma başlatmıştı.
Rekabet Kurulu bunun yanı sıra, söz konusu gizlilik ilkesi güncellemesinin soruşturma sonucunda nihai karara varılana kadar ciddi ve telafisi mümkün olmayan zararlar doğurma ihtimali bulunması sebebiyle 4054 sayılı Kanun’un 9.maddesi çerçevesinde geçici tedbir alınması ve bu bağlamda “Facebook’un Türkiye’de kullanıcı verilerinin 8 Şubat 2021 tarihinden itibaren başka hizmetler için kullanılmasına yönelik getirdiği koşulları durdurması ve bu koşulları kabul eden veya bilgilendirmeyi alarak kabul etmeyen tüm kullanıcılara Facebook’un veri paylaşımını içeren yeni koşulları durdurduğunu anılan tarihe kadar bildirmesi gerektiğine” karar verildiği duyurmuştu. (İlgili duyuru: https://www.rekabet.gov.tr/tr/Guncel/rekabet-kurulu-facebook-ve-whatsapp-hakk-14728ae4f653eb11812700505694b4c6 )
Rekabet Kurulu’nun başlattığı soruşturmayı takiben durumu değerlendirmek için bir toplantı düzenledikten sonra Kişisel Verileri Koruma Kurumu da WhatsApp hakkında soruşturma açılmasına karar vermiş, tüm bunların yanında kullanıcıların da büyüyen tepkisi nedeniyle WhatsApp 8 Şubat’ta uygulamaya başlamayı planladığı kullanım koşulları ve gizlilik ilkesi güncellemelerini 15 Mayıs’a kadar uygulamayacağını duyurmuştu.
Rekabet Kurulu 15 Şubat’ta, 11 Ocak tarihli kararının detaylarını yayınladı. Karara ilişkin detaylarda Kurul, dosyada yer alan bilgiler çerçevesinde rekabet hukuku bakımından sömürücü ve dışlayıcı birtakım etkilere neden olabileceğini ifade ederek Facebook’un 08.02.2021 tarihinde uygulamaya geçmek üzere WhatsApp kullanıcılarına getirdiği veri paylaşma zorunluluğunu incelemiş ve 4054 sayılı Kanun kapsamında oluşturduğu endişeleri açıklamıştır. ( bilişim suçları, bilişim hukuku, internet hukuku )
İlk olarak WhatsApp verilerinin kapsam ve önemine dikkat çekilen açıklamada; uygulamanın kullanıcılara ait mesaj içerikleri, konum, profil fotoğrafı, dahil oldukları grup bilgilerinin yanında rehber, galeri gibi bilgilerle sınırlı kalmadan kullanıcıların cihazlarında yüklü diğer uygulamalarda kullanılan bilgilere de erişim sağlayabildiği endişesinin bulunduğu belirtildikten sonra, kullanıcılara getirilen yükümlülüğün de WhatsApp tarafından tam olarak açıklanmadığına dikkat çekilmiştir. ( bilişim suçları, bilişim hukuku, internet hukuku )
Facebook’ta kişiler kapalı bir grubun tamamına açacakları bilgileri paylaşmakta iken WhatsApp’ta daha küçük gruplarda daha özel ve ticari sır da içerebilecek veriler paylaşılabilmekte, bu sebeple WhatsApp verileri herhangi bir sosyal medya içeriğine göre daha gizli ve kişilerin daha geniş bir çevreyle paylaşmak istemeyeceği veriler olarak nitelendirilmektedir. Söz konusu verilerin Facebook’un faaliyet gösterdiği diğer pazarlarda kullanılmak gayesiyle toplanması ve kullanıcıların WhatsApp kullanımını sürdürebilmek için verilerinin bu şekilde toplanmasını onaylamak zorunda bırakılmasının 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun çerçevesinde yol açtığı endişeler Kurul tarafından aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır:
- WhatsApp verilerinin, diğer Facebook şirket ürün ve verilerine bağlanması,
- Facebook’un tüketici iletişim hizmetleri pazarındaki gücünü, internet reklamcılığı alanındaki rakiplerinin faaliyetini zorlaştıracak şekilde kullanması,
- Aşırı veri toplanmasının ve verinin başka hizmetler için kullanılmasının tüketicinin sömürülmesine yol açması.
WhatsApp kullanıcılarının Facebook tarafından sunulan koşulları kabul etmeleri halinde diğer grup şirketleri de ilgili verilere sahip olacak ve bu verileri kullanacaktır. Facebook’un tüketici iletişim hizmetleri, sosyal ağ hizmetleri ve çevrimiçi reklamcılık hizmetleri pazarlarındaki gücü dikkate alındığında, yürütülecek olan soruşturma sonucunda Facebook’un söz konusu davranışına son verilmesine karar verilmesi halinde bu verilerin geri alınması ve kullanılmasından kaynaklanan avantajların ortadan kaldırılması oldukça güçtür.
Bu sebeple söz konusu uygulamanın soruşturma sonucunda alınacak nihai karara kadar ciddi ve telafi olunamayacak zararlar ortaya çıkaracağı aşikârdır. Bu bakımdan, 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin dördüncü fırkası uyarınca “nihai karara kadar ciddi ve telafi olunamayacak zararların doğması ihtimalinin bulunduğu durumlarda, ihlalden önceki durumu koruyucu nitelikte” geçici tedbir kararı alınarak uygulanmasının mevcut duruma uygun olacağı değerlendirilmiştir.
Facebook tarafından WhatsApp kullanıcıların bir kısmına 08.02.2021 tarihi itibariyle verilerinin başka hizmetler için kullanılacağına dair bilgilendirme yapıldığı bilinmekte ve bilgilendirme yapılan kullanıcıların bir kısmının da bu koşullara onay vermiş olması oldukça muhtemel bulunmaktadır.
Dolayısıyla ilgili geçici tedbir kararının Facebook tarafından sunulan yeni kullanım koşullarını kabul eden kullanıcılar da dâhil olmak üzere Türkiye’deki tüm kullanıcılar bakımından geçerli olması gerekmektedir. Bu nedenle Facebook’un, Türkiye’de bu koşulları kabul eden ve bilgilendirmeyi alarak kabul etmeyen tüm kullanıcılara, veri paylaşımını içeren yeni kullanım koşullarını durdurduğunu bildirmesinin uygun olacağı sonucuna varılmıştır.
Kurul tarafından gerçekleştirilen tüm bu incelemeler sonucunda, Facebook hakkında 4054 sayılı Kanun’un “Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması” başlıklı 6.maddesi uyarınca ihlal bulunup bulunmadığı hakkında resen soruşturma yürütülürken, 4054 sayılı Kanun’un 9.maddesinin 4.fıkrası uyarınca; Facebook’un Türkiye’de, WhatsApp kullanıcılarının verilerinin 8 Şubat 2021 tarihinden itibaren başka hizmetler için kullanılmasına yönelik getirdiği koşulları durdurması ve bu koşulları kabul eden veya bilgilendirmeyi alarak kabul etmeyen tüm kullanıcılara Facebook’un veri paylaşımını içeren yeni koşulları durdurduğunu anılan tarihe kadar bildirmesi şeklinde geçici tedbir alınmasına, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.” açıklamalarına yer verilmiştir.
( İlgili karar: https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=e3bd6f42-4954-4177-b4ee-7783d47c4131 )
Whatsapp Yazışmalarının Delil Niteliği makalemize buradan ulaşabilirsiniz.
Samsun Fen Lisesi mezunu, Ankara Hacı Bayram Veli(Eski Gazi) Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Anadolu Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri bölümü öğrencisidir. Henüz lisans hayatının ilk yılında Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi bünyesinde Bilişim Hukuku Topluluğu’nun kurucu üyeleri arasında yer almış, ikinci yılından itibaren ise topluluk yönetim kurulu başkanı seçilmiştir. Başkanlığı süresince Kişisel Verileri Koruma Kurumu ve Ankara Barosu Yapay Zeka Hukuk Merkezi ile işbirlği içerisinde faaliyetler gerçekleştirmiştir. Bilişim hukuku ve rekabet hukuku alanları ile ilgili aktif olarak çalışmalar yürütmekte, toplumsal cinsiyet eşitsizliği alanında da kendisini geliştirmektedir. İyi düzeyde İngilizce bilmekte ve programlama dilleri ile de ilgilenmektedir.