Siber Uzayın Yönetilmesi

Siber Uzayın Yönetilmesi

Siber uzay, ağ teknolojisinin devamında da internetin hayatımıza yerleşmesiyle gelen bir kavram. Bu yazımızda siber uzay yazısını  farklı açılardan ele alınarak incelenmektedir.

A.                Siber Uzay Nedir?

Siber uzay, bilgisayar ağları ve bu ağlarla erişilebilen bütün veri kaynaklarını içeren ortamdır. Tanımdan da anlaşılacağı üzere; siber uzay ilk olarak interneti ve onun üzerindeki bütün ağ servisini içermektedir. Ancak, “bütün veri kaynakları” ifadesi ağdan fazlasını kapsadığı anlaşılmaktadır. Yani, telefon, telex, radyo, televizyon  gibi elektronik olarak kumanda edilebilen bütün aygıtlar, kaydedilebilen ses ve görüntüler, filimler, fotoğraflar, grafikler, kitaplar, projeler siber uzayın içerisinde yer almaktadır.  Ayrıca: marketlerden alış-veriş, banka işlemleri, e-ticaret, sinema ve tiyatro görüntüleri de siber uzaya dahil sayılmaktadır.

B.                Siber Uzayın Yönetimi Nedir?

Siber uzay, yukarıda belirttiğimiz gibi insanların sürekli etkileşim içinde olduğu ve birçok veriyi içeren geniş bir alanı kapsamaktadır. Siber uzayın yönetimi ise, bu geniş alanın yönetilmesi anlamına gelmektedir. Ancak, siber uzayın nasıl yönetilmesi ve düzenlenmesi gerektiği de ayrı bir konu başlığı oluşturmaktadır . Bu konu başlığının içinde, siber uzaydaki pornagrafi içerikleri ve faaliyetleri, yasadışı uyuşturucu satılması ve diğer yasa dışı faaliyetleri savunan web siteleri sayılmaktadır.

Siber uzayın yönetimi konusunda, birçok ağ kullanıcısı daha sıkı, merkezi kontroller istiyor. Ancak, liberteryenler internetin merkezi bir yönetim otoritesi olmadığı için geliştiğini söyleyerek bu kullanıcıların bu isteğine karşı çıkmaktadır.

C.                İnternetin Kısa Tarihi Nedir?

Aslında; internet çağımızda her ne kadar hayatımızın çok önemli bir parçası haline gelse de, çok uzun bir geçmişi yoktur. İnternetin tarihi şu şekilde özetlenebilir.

1950’lerin sonu– ABD Savunma Bakanlığı hayatta kalabilir iletişim sistemi ihtiyacından endişe duyuyordu

1961– Paul Baran paket anahtarlamayı geliştirdi (mesajı kaynak ve hedef adresle etiketlenmiş sabit boyutlu paketlere bölmek ve daha sonra ağda düğümden düğüme geçirmek)

1971- İleri Araştırma Projeleri Ajansı (ARPA) üniversitelere ve şirketlere iletişim ağı kurmaları için hibeler verdi

Elektronik Posta kısa sürede başka bir işlev haline geldi

1980’lerin başı- ARPANET ve Milnet olarak ikiye ayrılmıştı; ikisi arasındaki etkileşim İnternet olarak biliniyordu

1980’lerin sonu- Ulusal Bilim Vakfı, araştırma üniversiteleri ve hükümet araştırmacılarını birbirine bağladı

1990’ların başı- İnternet kurumsal kullanıcılara ve e-posta sağlayıcılarına açıldı

1993- internet kullanımının %29’u kurumsal kullanıcılardan oluşuyordu

Günümüz- İnternet kullanımını çoğunluğunu ticari kullanım oluşturuyor.

Ayrıca, internet bu süreç içinde kullanıcı sayısı bakımından da ciddi değişiklikler göstermektedir.

1983 – 500 milyon

2000 – 200 milyon

2005 – 1 milyar (dünya nüfusunun yaklaşık %15’i)

2009 – 1,7 milyar (yaklaşık %25)

Ç.                Elektronik Ticaret Nedir?

Elektronik ticaret, internet üzerinden gerçekleşen ticarettir. Bu kapsamda, internet elektronik ticaretin bazı avantajlar sağlamaktadır.

• İstediğiniz zaman göz atmayı ve alışveriş yapmayı sağlamaktadır.
• İşletme için düşük maliyet ve genel gider avantajı sağlamaktadır.
• Her bir müşteriye reklam verebilme yeteneği sağlamaktadır.

D.                Sosyal Ağlar Nedir?

Ağ, sosyal ağ siteleri sayesinde yeni platformlara sahip olmuştur. Böylece, kullanıcılar kişisel verilerini paylaşarak kendi kişisel alanlarını oluşturarak arkadaşlarının ve ailelerinin yaşamlarını gönderiler aracılığıyla takip etmelerine izin vermiştir.

Ancak, sosyal ağ sitelerini popüler yapan faktörler aynı zamanda kontrol edilmelerini de zorlaştırmaktadır. Mesela, yasadışı faaliyetlere karşı korumaya karşı mücadele etmek gerekmektedir. Bu yasadışı faaliyetler arasında şunlar sayılmaktadır:

• Sexting
• Çocuk pornografisinin yayılması
• Kullanıcıları çevrimiçi avcılardan koruyun
• Siber Zorbalık

Ayrıca, İletişim Ahlakı Yasası, çevrimiçi hizmet sağlayıcılara, kullanıcılar tarafından işlenen hakaret ve diğer suçlara karşı oldukça geniş bir dokunulmazlık sağlamaktadır.

E.                Sosyal Sorunlar ve Maliyetler Nelerdir?

Aslında internetin avantajlı tarafları bazı sosyal sorunlar ve maliyetler doğurmaktadır. Mesela, e-ticaret üzerinden satıcılar ve tüketiciler dolandırıcılık ve bilgisayar korsanlarının saldırıları nedeniyle mağdur olmaktadır. Bunun yanında, spam kaynakları kullanılabilmektedir. Diğer taraftan, kişisel olarak tanımlanabilir verilerin üçüncü bir tarafa satılmaktadır.  Lessig ise, hukukun, piyasanın, kuralların veya sosyal normların bu sorunları çözülemeyeceğini savunmaktadır.

Yazarın tüm yazılarına bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

Legaling Kurucu Ortağı Cem ŞANAP ile Dergimizde gerçekleşen ropörtajı okumak için bağlantıya tıklayınız

ABD arpanet elektronik ticaret internet siber siber uzay sosyal ağ ticaret