Yayıncı İmtiyaz Sahibi: Ali ERŞİN © 2021 Tüm Hakları Hukuk ve Bilişim Dergisi'ne aittir.
Yayıncı İmtiyaz Sahibi: Ali ERŞİN © 2021 Tüm Hakları Hukuk ve Bilişim Dergisi'ne aittir.
Yapay Zeka ve Robot Hukuku

YAPAY ZEKA, AVUKATLAR VE TELİF HAKKI SORUNLARI

Okuma Süresi: 4 Dakika

YAPAY ZEKA, AVUKATLAR VE TELİF HAKKI SORUNLARI

Yapay zekâ (YZ), hukuk dünyasında hızla yaygınlaşarak avukatların çalışma biçimini dönüştürüyor. Özellikle generative AI (üretken YZ) sistemlerinin ortaya çıkışıyla birlikte, rutin görevlerin otomasyonu ve büyük veri yığınlarının analizi mümkün hale geldi. Hukuki araştırmaların hızlanması, doküman incelemelerinin kolaylaşması ve müvekkil hizmetlerinin verimliliğinin artması gibi avantajlar sayesinde hukuk büroları rekabet avantajı elde ediyor. Ancak bu teknolojik atılım, telif hakkı gibi alanlarda ciddi hukuki sorunları da beraberinde getiriyor. Bu makalede, yapay zekânın avukatlar açısından başlıca kullanım alanlarını ele aldıktan sonra, özellikle telif hakkı bağlamındaki güncel sorunları (örneğin, Thomson Reuters v. Ross Intelligence davası) inceleyeceğiz. Son olarak, hukukçulara yönelik öneriler ve gelecekteki olası yasal düzenlemeler değerlendirilecektir.

Yapay Zekânın Hukuk Alanındaki Kullanım Alanları

Hukuki Araştırma ve İçtihat Analizi

YZ destekli hukuki araştırma platformları, binlerce sayfalık içtihatları, kanunları ve akademik makaleleri hızla analiz ederek avukatların iş yükünü hafifletiyor. Westlaw ve LexisNexis gibi sistemler, doğal dil işleme ve makine öğrenimi yöntemleriyle kullanıcıların sorularına en alakalı yanıtları sunabiliyor. Örneğin Westlaw’ın “AI-Assisted Research” özelliği, avukatların sorgularına içtihat özetleri ve ilgili yasal dayanaklarla yanıt veriyor. LexisNexis ise Lexis+ platformuyla hukukçulara gelişmiş arama ve analiz araçları sunarak hukuk araştırmalarını hızlandırıyor.

Sözleşme Analizi ve Otomasyonu

YZ destekli sözleşme inceleme araçları, binlerce sayfalık sözleşmeleri analiz ederek anormallikleri ve riskli maddeleri tespit edebiliyor. Örneğin Allen & Overy hukuk bürosu, Harvey adlı ChatGPT tabanlı bir yapay zekâ aracıyla, sözleşme analizlerini ve uyum denetimlerini otomatikleştirmeye başladı. Bu tür sistemler, avukatların hatalı hükümleri tespit etmesini kolaylaştırarak risk yönetimini güçlendiriyor.

Hukuki Doküman İnceleme Süreçleri (E-Discovery)

E-discovery araçları, büyük ölçekli uyuşmazlıklarda delil tarama süreçlerini hızlandırıyor. Bu sistemler, belgeleri otomatik sınıflandırma ve önceliklendirme yetenekleriyle, dava hazırlık süreçlerinde avukatların iş yükünü önemli ölçüde azaltıyor.

Müvekkil Hizmetleri ve Hukuki Danışmanlıkta YZ Destekli Çözümler

YZ tabanlı sohbet botları ve akıllı asistanlar, müvekkil etkileşimini artırarak avukatların daha fazla vakit kazanmasını sağlıyor. Örneğin, bir hukuk bürosu web sitesindeki bir chatbot, trafik cezaları veya göçmenlik başvuruları hakkında temel hukuki bilgiler sunabiliyor. Ancak, YZ’nin hatalı veya eksik bilgi verme riski nedeniyle, bu sistemlerin insan denetimi altında olması önemlidir.

Yapay Zekâ ve Telif Hakkı Sorunları

Thomson Reuters v. Ross Intelligence Davası

Ross Intelligence, avukatlara yönelik bir YZ tabanlı hukuki araştırma aracı geliştirmiştir. Ancak, sistemini eğitmek için Westlaw’a ait içtihat özetlerini (headnotes) izinsiz kullandığı iddiasıyla Thomson Reuters tarafından dava edilmiştir. Mahkeme, bu özetlerin orijinal bir derleme olarak telif hakkına tabi olduğuna karar vermiştir. Ross’un adil kullanım (fair use) savunması reddedilmiş ve Westlaw içeriğinin izinsiz kopyalanmasının telif hakkı ihlali teşkil ettiği hükme bağlanmıştır. Bu karar, YZ geliştiricilerinin eğitim verisi seçerken dikkatli olmaları gerektiğini gösteren önemli bir içtihat olarak hukuk dünyasında yankı uyandırmıştır.

Davacı (Thomson Reuters) Tarafından Sunulan Argümanlar

Thomson Reuters, Westlaw platformundaki içtihat özetlerinin telif hakkıyla korunduğunu ve Ross Intelligence’ın bu içeriği izinsiz olarak kullanarak doğrudan ihlal gerçekleştirdiğini ileri sürmüştür. Şirketin temel argümanları şunlardır:

  • İçtihat özetlerinin yalnızca kamuya açık mahkeme kararlarının doğrudan alıntıları olmadığı, aksine editoryal düzenleme ve yorum içeren yaratıcı eserler olduğu savunulmuştur. Ross Intelligence’ın, Westlaw içeriğini yapay zekâ modelini eğitmek için izinsiz kullanarak telif hakkı ihlalinde bulunduğu belirtilmiştir.
  • Ross’un, headnoteları doğrudan kopyalayarak ticari bir rakip ürün oluşturduğu ve bu nedenle kullanımın “dönüştürücü” olmadığı öne sürülmüştür. Westlaw içeriği olmadan da AI modelinin eğitilebileceği ve alternatif yöntemlerin mevcut olduğu vurgulanmıştır.
  • Ross’un ürünü nedeniyle Westlaw’ın gelir kaybına uğradığı ve Westlaw’ın kendi AI destekli hizmetlerini sunma hakkının zarar gördüğü belirtilmiştir.
Davalı (Ross Intelligence) Tarafından Sunulan Argümanlar

Ross Intelligence, yapay zekâ modelini eğitmek için kullanılan içtihat özetlerinin kamuya açık mahkeme kararlarından türetildiğini ve bu nedenle telif hakkı korumasına tabi olmaması gerektiğini savunmuştur. Şirketin temel savunma noktaları şunlardır:

  • Westlaw headnotelarının yalnızca AI modelinin eğitiminde kullanıldığı, doğrudan ticari bir amaç taşımadığı ve kamu malı olan mahkeme kararlarına dayandığı belirtilerek kullanımın adil kullanım kapsamında değerlendirilmesi gerektiği savunulmuştur.
  • Westlaw içtihat özetlerinin tamamen orijinal olmadığı, mahkeme kararlarının yeniden düzenlenmiş hali olduğu ve bu nedenle özgün bir yaratıcı eser niteliği taşımadığı iddia edilmiştir.
  • Ross’un yalnızca belirli verileri kullandığı, Westlaw ile doğrudan rekabet etmediği ve hukukçulara farklı bir araştırma aracı sunduğu ileri sürülmüştür.
Mahkemenin Kararı ve Sonuçları

Mahkeme, Thomson Reuters lehine karar vererek, Ross’un Westlaw içeriğini izinsiz kullanımının telif hakkı ihlali oluşturduğunu hükme bağlamıştır. Ayrıca Ross’un adil kullanım savunması reddedilmiştir çünkü mahkeme, Ross’un Westlaw içeriğini dönüştürmediğini ve doğrudan rekabet yarattığını değerlendirmiştir. Bu karar, YZ sistemlerini eğitmek için kullanılan verinin telif hakkı açısından nasıl değerlendirileceği konusunda önemli bir emsal oluşturmuştur. Özellikle hukuk alanında yapay zekâ destekli araçların geliştirilmesi sırasında, telif hakkına tabi içeriğin nasıl kullanılabileceğine dair net sınırlar çizilmiştir.  Bu karar, YZ geliştiricilerinin eğitim verisi seçerken dikkatli olmaları gerektiğini gösteren önemli bir içtihat olarak hukuk dünyasında yankı uyandırmıştır.

Hukukçular İçin Öneriler

  1. Yapay zekâ modellerinin eğitimi için kullanılan veri setlerinin telif hakkı durumunu kontrol edin ve lisanslı içerikleri tercih edin.
  2. Üçüncü taraf YZ hizmetleri satın alınırken, telif hakkı ihlali durumunda sağlayıcının sorumluluğunu düzenleyen sözleşmeler yapılmalıdır.
  3. Kamuya açık içtihatlar, kanun metinleri ve Creative Commons lisanslı içerikler tercih edilmelidir.
  4. YZ’nin müvekkil gizliliğini ihlâl etmemesi için veri güvenliği politikaları oluşturulmalıdır.
  5. YZ’nin telif hakkı kapsamındaki veri kullanımını belirleyen önemli düzenlemeleri takip edilmelidir.

Sonuç

Yapay zekâ, hukuk dünyasında büyük bir verimlilik artışı sağlarken, telif hakkı gibi konular yeni hukuki riskler doğuruyor. Thomson Reuters v. Ross Intelligence davası, YZ ile eğitilen içeriklerin telif hakkı risklerini göz ardı etmenin tehlikelerini ortaya koymuştur. Bu bağlamda hukukçular, YZ araçlarını dikkatli kullanmalı, eğitim verisinin kaynağını titizlikle denetlemeli ve olası hukuki riskleri önceden yönetmelidir.

Av. Beste GÖDEN’in “THOMSON REUTERS v. ROSS INTELLIGENCE: YAPAY ZEKA ÜRETİMİNDE TELİF HAKKI VE ADİL KULLANIM” isimli yazısını bağlantıdan hemen okuyun.

Hukuk ve Bilişim Dergisi’nin Yeni Sayı’sını okumak için bağlantıya tıklayınız.

Kaynakça

  1. Thomson Reuters Enterprise Centre GmbH v. Ross Intelligence Inc., No. 1:20-cv-613-SB (D. Del. 2025).
  2. Davis Wright Tremaine, “Thomson Reuters v. Ross Intelligence: Copyright, Fair Use, and AI”, 2025.

Yazar: Salih Tarhan  

Yapay Zekâ  | Dijital Sürdürülebilirlik | Hukuk Teknolojileri  

ABD’de faaliyet gösteren hukuk bürolarının yapay zekâ ve diğer yeni teknolojilere uyumlu olarak dijital dönüşümlerini yönetmektedir. New York ve New Jersey merkezli Onal Gallant hukuk bürosunda görev yapmaktadır.