THOMSON REUTERS v. ROSS INTELLIGENCE: YAPAY ZEKA ÜRETİMİNDE TELİF HAKKI VE ADİL KULLANIM
GENEL OLARAK
Yapay zekanın hukuk alanındaki etkisi giderek artarken, bu teknolojilerin geliştirilme sürecinde kullanılan verilerin telif haklarına tabi olup olmayacağı yönündeki tartışmalar da hız kazanmaktadır. Özellikle büyük dil modellerinin ve hukuk odaklı arama motorlarının eğitiminde kullanılan yargı kararlarının telif hakkına konu olup olamayacağı hem etik hem de hukuki açıdan yeni bir çatışma alanı yaratmıştır. ABD’de görülen Thomson Reuters v. ROSS Intelligence davası, bu tartışmanın somutlaştığı önemli örneklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Dava, hukuk teknolojisi alanında faaliyet gösteren start-up ROSS’un, Westlaw adlı platformun sunduğu içeriklerden faydalanarak yapay zeka destekli bir hukuk araştırma aracı geliştirmeye çalışmasını konu almaktadır. Ancak bu süreç, verilerin kaynağı ve kullanım şekli bakımından telif hakkı ihlali iddialarını da beraberinde getirmiştir. Mahkemenin kararı henüz kesinleşmemiş olsa da kamuya açık olduğu düşünülen yargı kararlarının özel bir platform tarafından düzenlenip açıklanmasının telif hakkına tabi olup olmadığı ve bunun adil kullanım (fair use) sayılıp sayılmayacağına dair tartışmalara önemli katkı sağlamaktadır.
DAVANIN ARKA PLANI
Thomson Reuters, Westlaw adlı ünlü bir hukuk araştırma hizmeti sunan bir veri tabanının kurucusudur. Üyelik sistemiyle çalışan bu platformda, yargı kararlarıyla birlikte eyalet ve federal yasalara erişim sağlanmaktadır. Ayrıca davaların önemli noktalarını özetleyen kısa açıklamalar (headnotes) gibi editoryal içerikler de sunulmaktadır. Bu içerikler, Key Number System adı verilen özel bir sayısal sınıflandırma sistemiyle düzenlenmektedir.
ROSS Intelligence, yapay zeka destekli bir hukuk araştırma aracı geliştirme amacıyla faaliyet göstermektedir. Bu sistem, kullanıcının doğal dilde yönelttiği hukuki sorulara ilgili mahkeme kararlarını sunarak yanıt verebilmeyi hedeflemektedir. Bu amaca ulaşmak için yapay zekayı eğitecek kapsamlı bir mahkeme kararı veri setine ihtiyaç duyan ROSS, öncelikli olarak Westlaw’un içeriklerini kullanmak üzere Thomson Reuters’a lisans talebinde bulunmuştur. Bu talebi reddedilince üçüncü taraf bir içerik sağlayıcı olan LegalEase Solutions ile anlaşmıştır. LegalEase, Westlaw platformunda yer alan yargı kararlarını derleyerek ROSS’a vermiştir. Ancak bu durum, Westlaw’a ait içeriklerin izinsiz şekilde kopyalanması anlamına gelmiş ve ROSS’un söz konusu içerikleri sistemine entegre etmesi üzerine, Thomson Reuters telif hakkı ihlali iddiasıyla ROSS’a karşı dava açmıştır.
TELİF HAKKI ve ADİL KULLANIM TARTIŞMASI: TARAFLARIN GÖRÜŞLERİ
Thomson Reuters, ROSS’un Westlaw verilerini izinsiz ve sistematik biçimde kullanarak hem ticari avantaj sağladığını hem de telif hakkı ihlali yaptığını ileri sürmüştür. Özellikle Westlaw’ın yalnızca yargı kararlarını değil, aynı zamanda bu kararlara dair kısa özetleri ve Key Number System’i izinsiz şekilde kullandığını ve bu içeriklerin orijinal ve telif hakkıyla korunan eserler olduğunu iddia etmiştir.
Buna karşılık ROSS, hukuki bilgilerin kamusal doğasına ve adil kullanım ilkesine dayanmıştır. İlk olarak ROSS, Westlaw’da kullanılan içeriklerin yasalar ve mahkeme kararları gibi kamuya açık bilgilerden oluştuğunu ve bu bilgilerin herhangi bir kişi ya da kurum tarafından tekelleştirilemeyeceğini savunmuştur. İkinci olarak, yapay zekayı eğitmek amacıyla kullanılan içeriklerin geleneksel anlamda birebir kopyalanmadığını, bunun yerine verilerin analiz edilerek yeni çıktılar ürettiğini ifade etmiştir.
MAHKEMENİN TELİF HAKKI ve ADİL KULLANIM ANALİZİ
Mahkeme, öncelikle ROSS’un telif hakkı ihlali yapıp yapmadığını, ardından da adil kullanım savunmasının geçerli olup olmadığını incelemiştir. Kararda, mahkeme kararlarının kendisinin telif koruması altında olmadığı belirtilmiş; ancak Westlaw’daki “headnote” olarak adlandırılan kısa özetlerin belirli bir düzey yaratıcılık içerdiği sonucuna varmıştır. Ayrıca Westlaw’ın geliştirdiği Key Number System’in de özgün olduğu ifade edilmiştir. ROSS’un kullandığı içeriklerin bu orijinal unsurlara büyük ölçüde benzediği (substantially similar) tespit edilerek telif hakkı ihlali yaptığına hükmedilmiştir.
Mahkeme adil kullanım savunmasını şu dört unsur bakımından incelemiştir:
- Kullanımın amacı ve niteliği, özellikle ticari mi yoksa kâr amacı gütmeyen bir kullanım mı olduğu,
- Telif hakkıyla korunan eserin niteliği,
- Eserin ne kadarının kullanıldığı ve kullanılan kısmın eserin bütünüyle karşılaştırıldığında ne kadar önemli olduğu,
- ROSS’un kullanımının telif hakkıyla korunan eserin değeri veya potansiyel pazarı üzerindeki etkisi.
İlk unsur bakımından mahkeme, ROSS’un kullanımın ticari olduğuna kanaat getirmiştir. Aynı zamanda kısa özetlerin kullanılmasının bilgisayar programlarının kopyalanmasından farklı olduğuna dikkat çekmiştir. Çünkü, diğer durumda programın çalışması için kopyalama işlemi gerekli olmaktadır. Ancak ROSS’un karar özetlerini kolaylık sağlamak amacıyla kullandığını ve bu nedenle kullanımın dönüştürücü (transformative) nitelikte olmadığına karar vermiştir.
İkinci unsur bakımından ise kısa özetlerin yaratıcı bir eser yaratma için gerekli olan düzeyde yaratıcılık içermediğini belirtmiştir. Ayrıca Key Number System’in sınırlı bir yaratıcılık ürünü olduğunu eklemiş ve bu unsuru ROSS lehine değerlendirmiştir.
Mahkeme, üçüncü unsur incelemesini yaparken kopyalama işlemini değil, kamunun erişebildiği kısmını esas almıştır. Diğer bir deyişle burada ROSS’un kullandığı eğitim veri seti yerine, kullanıcıların eriştiği çıktı değerlendirmeye almıştır. ROSS’un Westlaw’ın kısa özetlerine erişim sağlamadığı için bu unsuru da lehine yorumlamıştır.
Mahkeme, adil kullanım için en önemli olduğu belirttiği son unsur bakımından, her iki şirketin ortak hedef pazarının hukuk araştırma platformları olduğunu ve bu pazarın doğrudan etkisi bulunduğunu belirtmiştir. Ayrıca hukuk yapay zekalarını eğitmek için kullanılan verilerin ayrı bir pazar olarak değerlendirilebileceğini ifade etmiştir. ROSS’un ortak pazarda faaliyet göstermesi ve buraya doğrudan etkisi olduğundan son unsur Thomson Reuters lehine değerlendirmiştir.
MAHKEMENİN KARARI ve YAPAY ZEKA ÜRETİMİNE ETKİSİ
Mahkeme, telif hakkı ihlali gerçekleştiğini kabul etmekle birlikte, adil kullanım unsurlarından ikinci ve üçüncü unsurları ROSS lehine değerlendirmiştir. Ancak dördüncü unsurun daha önemli olduğunu belirleyerek, adil kullanım savunmasını geçersiz saymıştır. Sonuç olarak, Thomson Reuters’ın iddialarını kabul etmiştir.
Thomson Reuters davası, yapay zeka eğitimi için kullanılan verilerde adil kullanım ilkesinin nasıl değerlendirileceğine dair önemli bir ilk adımı temsil etmektedir. Mahkeme, verilerin yapay zeka eğitimi için veri kullanımında dikkatli olunması ve her durumun kendi bağlamında değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Özellikle, kararın üretici yapay zekalar (Generative AI) yerine, hukuk arama motoru gibi farklı işlevlere sahip araçlara ilişkin olduğu gözden kaçırılmaması gereklidir. Bu nedenle şirketlerin telif hakkı içeren verileri kullanırken riskleri iyi analiz etmesi, mümkünse kamuya açık veya lisanslı veri kaynaklarını tercih etmesi, lisans alma süreçlerini netleştirmesi ve bu alandaki hukuki gelişmeleri yakından takip etmesi önem taşımaktadır.
Yazar: Av. Beste Göden
KAYNAKLAR
JUSTIA, “Thomson Reuters Enterprise Centre GmbH et al v. ROSS Intelligence Inc., No. 1:2020cv00613- Document 669 (D. Del. 2024)”, https://law.justia.com/cases/federal/district-courts/delaware/dedce/1:2020cv00613/72109/669/ (07.04.2025).
Record of Law, “Thomson Reuters Enterprise Centre GmbH & West Publishing Corp. v. Ross Intelligence Inc.” https://recordoflaw.in/thomson-reuters-enterprise-centre-gmbh-west-publishing-corp-v-ross-intelligence-inc/#_ftn1 (07.04.2025).
FINNEGAN, “Thomson Reuters Enter. Centre GmbH et al v. ROSS Intelligence Inc.”, https://www.finnegan.com/en/insights/blogs/incontestable/thomson-reuters-enter-centre-gmbh-et-al-v-ross-intelligence-inc.html (07.04.2025).
LOEB&LOEB LLP, “Thomson Reuters v. Ross Intelligence, Inc.”, https://www.loeb.com/en/insights/publications/2025/02/thomson-reuters-v-ross-intelligence-inc (07.04.2025).
ReedSmith, “Court shuts down AI fair use argument in Thomson Reuters Enterprise Centre GMBH v. Ross Intelligence Inc.” https://www.reedsmith.com/en/perspectives/2025/03/court-ai-fair-use-thomson-reuters-enterprise-gmbh-ross-intelligence (07.04.2025).
