Forex Dolandırıcılığı Davalarında Uzman Mütalaasının Hayati Rolü
Forex dolandırıcılığı, Türkiye’de son yıllarda sıkça karşılaşılan ekonomik suçlardan biridir. Bu tür davalarda adli bilişim uzmanlarının hazırladığı uzman mütalaaları, mahkemeler için kritik öneme sahiptir. Uzman mütalaaları, davada sunulan dijital kanıtların ve finansal işlemlerin analiz edilmesi, teknik konuların hukuki perspektiflerle ilişkilendirilmesi gibi işlevler üstlenir. Forex dolandırıcılığı davalarında uzman mütalaası hem teknik bilgiyi mahkemeye sunmak hem de savcı ve hâkimlerin karar alma süreçlerine yardımcı olmak açısından büyük bir rol oynar.
Bu bağlamda, Forex dolandırıcılığı davalarında hazırlanan uzman mütalaasının önemi, temel teknik ve hukuki dayanaklarla ele alınmalıdır. Bunun yanı sıra, ilgili Türk Ceza Kanunu (TCK) maddeleri ve diğer mevzuat hükümleri de dikkate alınarak bir analiz yapılmalıdır. Bu makale, Forex dolandırıcılığı davalarında uzman mütalaasının rolünü ve önemini Türk hukuku çerçevesinde detaylı bir şekilde anlatmayı hedeflemektedir.
Forex Dolandırıcılığı Nedir?
Forex (Foreign Exchange), uluslararası döviz ticareti yapılan bir piyasadır. Forex piyasasında döviz alım-satımı ve çeşitli yatırım araçlarıyla ticaret yapılmaktadır. Ancak, bu piyasanın hızla büyümesi, dolandırıcıların ilgisini çekmiş ve birçok insanı mağdur eden dolandırıcılık olayları meydana gelmiştir.
Forex dolandırıcılığı, genellikle yatırımcılara yüksek kâr vaatleri sunarak onları yanıltan sahte yatırım şirketleri veya aracı kurumlar tarafından gerçekleştirilir. Yatırımcılar, bu vaatler doğrultusunda önemli miktarda para yatırdıkları hâlde, genellikle hiçbir getiri elde edememekte veya yatırdıkları paraları geri alamamaktadırlar. Türkiye’de Forex piyasası Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenmektedir, bu nedenle lisanssız aracı kurumlar veya kayıt dışı faaliyet gösteren firmalar sık sık yasal incelemelere tabi tutulmaktadır.
Türk Hukuku’nda Forex Dolandırıcılığı
Forex dolandırıcılığı, Türk Ceza Kanunu’nun çeşitli maddeleri uyarınca suç olarak değerlendirilebilecek fiiller içerir. Bu suçlar genellikle “dolandırıcılık” ve “bilişim sistemleri aracılığıyla dolandırıcılık” gibi başlıklar altında incelenmektedir.
1. Dolandırıcılık Suçu (TCK Madde 157)
Dolandırıcılık, TCK’nın 157. maddesi uyarınca bir kimseyi kandırarak haksız bir menfaat elde etmeyi ifade eder. Bu suç tipinde, failin hileli davranışlarla bir başkasını yanıltması ve bu yanıltıcı davranış sonucunda mağdurun malvarlığında bir azalma meydana gelmesi gerekmektedir.
Forex dolandırıcılığı olaylarında, mağdurlar genellikle aracı kurumların sunduğu yanlış bilgilere dayanarak yatırım yapar ve bu yatırımları sonucunda zarar eder. Forex dolandırıcılığına karışan kişilerin TCK madde 157 uyarınca cezalandırılabilmesi için mağdurun, failin hileli davranışları sonucunda aldatılmış olması ve bu nedenle maddi zarara uğramış olması gerekir.
2. Nitelikli Dolandırıcılık (TCK Madde 158)
Nitelikli dolandırıcılık, dolandırıcılık suçunun belirli koşullar altında işlenmesi hâlinde daha ağır bir ceza ile cezalandırılmasını öngören bir suç tipidir. TCK madde 158, dolandırıcılığın kamu kurum ve kuruluşlarını veya bilişim sistemlerini kullanarak işlenmesi hâlinde suçun nitelikli hâl aldığını belirtmektedir. Bu tür suçlar, failin bilişim sistemlerini kullanarak mağduru kandırmasıyla meydana gelir.
Forex dolandırıcılığı genellikle internet üzerinden veya dijital platformlar aracılığıyla gerçekleştirildiği için bu suç tipi çoğu zaman TCK madde 158/1-f kapsamında değerlendirilmektedir. Bu maddeye göre, “bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık” suçu işlenmiş sayılır. Bu suç tipinde fail, mağduru yanıltmak için bilişim sistemlerini kullanarak haksız bir kazanç elde etmeye çalışır.
3. TCK Madde 245: Bilişim Sistemleri Üzerinden Suç İşleme
TCK’nın 245. maddesi, bilişim sistemleri aracılığıyla işlenen suçları düzenlemektedir. Bu madde, özellikle bilişim sistemlerine müdahale ederek kişilerin malvarlığına zarar vermek amacıyla yapılan dolandırıcılık faaliyetlerini kapsamaktadır. Forex dolandırıcılığı olaylarında sıkça karşılaşılan bir durum, dolandırıcıların sahte web siteleri veya uygulamalar kullanarak mağdurları tuzağa düşürmesidir. Bilişim sistemleri aracılığıyla dolandırıcılık yapılması, TCK madde 245 uyarınca cezalandırılabilir.
Forex Dolandırıcılığı Davalarında Uzman Mütalaası
Forex dolandırıcılığı davalarında, teknik detaylar çoğu zaman davanın seyrini belirleyen önemli unsurlar arasında yer alır. Bu davalarda finansal analizler, dijital kanıtlar, internet üzerinden yürütülen işlemler ve yazışmalar gibi unsurlar, uzmanlık gerektiren alanlardır. Bu noktada adli bilişim uzmanları devreye girer ve hazırladıkları uzman mütalaası ile davanın teknik yönlerini mahkemeye sunarlar.
1. Uzman Mütalaasının Hukuki Önemi
Uzman mütalaası, davada sunulan delillerin teknik analizi sonucunda elde edilen bulguların, mahkemeye açıklanması amacıyla hazırlanır. Forex dolandırıcılığı gibi teknik ve finansal karmaşıklık içeren davalarda, mahkemeler çoğu zaman bu konularda yeterli bilgiye sahip olmadıklarından, uzman mütalaasına başvururlar. Uzman mütalaaları, davada sunulan dijital kanıtların ve teknik detayların anlaşılmasına yardımcı olur. Ayrıca mütalaa, mahkemenin doğru ve adil bir karar vermesini sağlamak için önemlidir.
Bir Forex dolandırıcılığı davasında uzman mütalaası şu konuları kapsayabilir:
- Forex işlemlerinin teknik analizi: Yatırımcıların yapmış olduğu işlemlerin gerçekte hangi platformlarda ve hangi koşullar altında gerçekleştirildiği, yapılan işlemlerin yasal olup olmadığının tespiti.
- Dijital kanıtların incelenmesi: Dolandırıcılıkla ilgili olarak kullanılan bilgisayarlar, cep telefonları ve diğer dijital cihazlar üzerinden elde edilen delillerin analizi.
- İlgili finansal işlemlerin izlenmesi: Mağdurun dolandırıldığına dair iddiaları destekleyen veya çürüten finansal kanıtların değerlendirilmesi.
- Şüphelinin niyetini ve dolandırıcılık yapma kastını ortaya koyan dijital belgelerin tespiti.
2. Uzman Mütalaası Hazırlama Süreci
Uzman mütalaası, detaylı bir inceleme sürecinin sonucunda hazırlanır. Forex dolandırıcılığı davalarında uzman mütalaası hazırlama süreci şu adımlardan oluşur:
- İlk İnceleme: Uzman, davayla ilgili dijital kanıtları, yazılı belgeleri ve mağdurun sunduğu delilleri inceler. Bu aşamada, mağdurun şikâyeti doğrultusunda yatırım yaptığı platformun güvenilirliği, işlemlerin gerçekliği gibi unsurlar araştırılır.
- Dijital Kanıtların Toplanması: Uzman, mağdurun bilgisayarında veya diğer dijital cihazlarında, Forex işlemleriyle ilgili olarak yapılan yazışmalar, işlem geçmişi gibi bilgileri toplar. Ayrıca dolandırıcılığın gerçekleştiği platformun teknik yapısı da incelenir.
- Finansal İşlemlerin Analizi: Uzman, Forex işlemleri ile ilgili yapılan finansal işlemleri analiz eder. Bu aşamada, mağdurun yatırdığı paranın izlenmesi, hangi aracı kurumlar üzerinden işlendiği gibi bilgiler toplanır.
- Raporlama: Elde edilen bulguların tümü bir rapor hâline getirilir. Bu rapor, teknik bilgileri hukuki terimlerle harmanlayarak mahkemeye sunulabilecek bir formatta hazırlanır. Bu mütalaa, mahkemenin teknik detayları anlayarak karar vermesine yardımcı olur.
3. Uzman Mütalaasının Etkisi
Forex dolandırıcılığı davalarında uzman mütalaaları, mahkemelerin karar süreçlerinde belirleyici bir rol oynar. Özellikle dijital kanıtların karmaşıklığı ve Forex işlemlerinin teknik yapısı dikkate alındığında, uzman mütalaası olmaksızın bu davaların adil bir şekilde sonuçlanması zor olabilir. Mütalaalar, mahkemelerin delilleri doğru bir şekilde değerlendirmesine yardımcı olur ve dolandırıcılık suçunun kanıtlanmasında kritik bir rol oynar.
4. Uzman Mütalaasının Hazırlanmasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Uzman mütalaasının güvenilir ve hukuki açıdan geçerli olabilmesi için bazı temel unsurlara dikkat edilmelidir:
- Tarafsızlık: Uzman mütalaası, tarafsız bir bakış açısıyla hazırlanmalıdır. Uzman, delilleri tarafsız bir şekilde değerlendirerek, yalnızca bulgulara dayalı bir rapor sunmalıdır.
- Teknik Yeterlilik: Uzmanın, Forex piyasası ve dijital kanıt analizi konusunda yeterli bilgi ve deneyime sahip olması gerekmektedir. Bu sayede mütalaa hem teknik hem de hukuki açıdan tatmin edici olacaktır.
- Hukuki Mevzuata Uygunluk: Mütalaa hazırlanırken, ilgili Türk Ceza Kanunu maddelerine ve diğer yasal düzenlemelere uygun bir dil kullanılmalıdır.
Sonuç
Forex dolandırıcılığı hem teknik hem de hukuki boyutlarıyla incelenmesi gereken karmaşık bir suç tipidir. Türkiye’de bu tür davalar, genellikle dolandırıcılık suçuna ilişkin Türk Ceza Kanunu’nun 157. ve 158. maddeleri ile bilişim suçlarına ilişkin 245. madde kapsamında değerlendirilir. Davaların büyük kısmında dijital kanıtlar ve finansal analizler önem taşır. İşte bu noktada adli bilişim uzmanlarının hazırladığı uzman mütalaaları, davaların teknik detaylarını mahkemeye sunma görevini üstlenir.
Uzman mütalaaları, hem davanın teknik yönlerini anlaşılır kılar hem de hukuki süreçte karar alıcıların (hâkim, savcı ve avukatlar) daha sağlıklı bir değerlendirme yapmasını sağlar. Forex dolandırıcılığı gibi teknik bilgi gerektiren davalarda, uzman görüşleri adaletin sağlanmasında kritik bir rol oynar. Mütalaalar, özellikle dijital delillerin incelenmesi, finansal işlemlerin analizi ve şüphelinin niyetinin ortaya konması gibi unsurlarla dolandırıcılık suçunun ispatında belirleyici olur. Ayrıca, tarafsız ve hukuki mevzuata uygun bir mütalaa, davanın güvenilir bir şekilde sonuçlanmasını sağlar.
Sonuç olarak, Forex dolandırıcılığı davalarında uzman mütalaasının önemi büyüktür. Dijital kanıtlar ve karmaşık finansal işlemler konusunda derinlemesine bilgi sahibi olan bir uzmanın sunduğu görüşler, mahkemenin doğru bir karar vermesine büyük katkı sağlar. Hukuk ve bilişim disiplinlerinin kesiştiği bu tür davalarda, uzmanların teknik bilgi ve deneyimleri, adaletin tesis edilmesi açısından vazgeçilmez bir unsurdur. Bu nedenle, Forex dolandırıcılığı gibi davalarda uzman mütalaasına başvurulması hem mağdurların haklarının korunması hem de suçluların adil bir şekilde yargılanması adına hayati bir öneme sahiptir.
Kripto Varlıklar hakkındaki tüm blog yazıları için bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Zeynep ERTEN’in 16. Sayı’mızda çıkan “MiCA ve Getirdikleri” isimli yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.
Yazar: Cüneyt ÜRE
Hukuk ve Bilişim Dergisi ve Blog kısmımızda,
Bilişim Suçları
Blockchain ve Dijital Paralar
Yapay Zekâ ve Robot Hukuku
Elektronik Ticaret Hukuku
İnternet Hukuku
Kişisel Verilerin Korunması Hukuku
Start-Up Hukuku
E-Spor Hukuku
Fikri Mülkiyet Hukuku ve benzer teknoloji hukuku alanlarında yazılar okuyucularımıza sunulmaktadır.