Kitap İncelemesi: Endüstri 4.0: Mesleki Eğitimin Geleceği
Yazarlar: Esra KILIÇ / Dr. Berker KILIÇ
Yayınevi: Kitap Kulübü Yayınları (Basım: 2023)
Bu kitap, Endüstri 4.0 teknolojilerinin iş dünyasına etkisinin yanı sıra, mesleki eğitimin geleceği üzerine de odaklanmaktadır. Endüstri 4.0 ile birlikte, iş dünyasında teknolojik dönüşümler yaşanırken, meslekler ve iş süreçleri de değişiyor. Dolayısıyla, mesleki eğitim de bu değişime uygun bir şekilde şekillenmelidir.
Günümüzde mesleki eğitim, endüstri 4.0 teknolojilerini içeren yeni beceri ve bilgilere dayalı olarak yeniden tasarlanmaktadır. Bu kitap, bu yeni beceri ve bilgilerin neler olduğunu ve mesleki eğitimde nasıl yer alması gerektiğini açıklamaktadır.
Kitapta ayrıca, mesleki eğitimin geleceği için öngörülerde bulunulmaktadır. Endüstri 4.0 teknolojilerinin hızla geliştiği bir çağda, mesleki eğitim programlarının esneklik, yenilikçilik ve sürdürülebilirlik ilkesi ile tasarlanması gerektiği vurgulanmaktadır. Ayrıca, eğitim kurumlarının, öğrencilere gerçek dünya deneyimleri ve uygulamalı eğitim fırsatları sunarak, onları iş dünyasına hazırlamaları gerektiği önemle vurgulanmaktadır.
Hem endüstri 4.0 teknolojilerinin iş dünyasına etkisini anlamak isteyenler için bir rehber, hem de mesleki eğitimin geleceği hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için bir kaynak niteliğindedir. İş dünyasındaki değişimlere uyum sağlamak ve başarılı bir kariyere adım atmak isteyenler için önemli bilgiler sunmaktadır. Eğitimciler ve eğitim kurumları için de bir yol haritası olarak kullanılabilir.
Endüstri 4.0 teknolojilerinin kullanılmaya başlanması iş piyasasında devrim yaratma potansiyeline sahip olmakla birlikte, çalışanlar ve şirketler için zorluklar da ortaya çıkarmaktadır. Bu teknolojilerin uygulanmasındaki standardizasyon eksikliği, bu teknolojilerin faydalarının farklı sektörler ve bölgeler arasında gerçekleştirilmesini sağlamak için birleşik bir yaklaşımın önemini vurgulamaktadır. İş piyasası önemli değişikliklere uğrarken, mesleki eğitimin sektörün yeni taleplerine uyum sağlaması, sosyal becerilerin, disiplinler arası bilginin ve yaşam boyu öğrenme yaklaşımının geliştirilmesini vurgulaması önemlidir.
Bu kitapta incelenen 20 Endüstri 4.0 teknolojisi kısaca tanımlanacak olursa:
Siber-Fiziksel Sistemler-Cyber-Physical Systems (CPS):
CPS, akıllı kontrol ve karar verme süreçleri elde etmek için fiziksel sistemler ile siber sistemlerin entegrasyonunu ifade eder. Fiziksel ve dijital dünyalar arasında gerçek zamanlı etkileşim sağlayarak gerçek zamanlı veri toplama, analiz ve geri bildirim kontrolü sağlar.
Nesnelerin İnterneti-Internet of Things (IoT):
IoT, sensörler, yazılım ve ağ bağlantısı ile gömülü fiziksel nesnelerin birbirine bağlanması anlamına gelir ve bunların iletişim kurmasına ve veri alışverişinde bulunmasına olanak tanır. IoT’ nin Endüstri 4.0’ da uygulanması, makinelerin, varlıkların ve süreçlerin gerçek zamanlı olarak izlenmesini sağlayarak kestirimci bakım ve kalite kontrolüne olanak tanır.
Büyük Veri Analitiği-Big Data Analytics:
Büyük veri analitiği, yararlı bilgiler ve içgörüler elde etmek için büyük ve karmaşık veri setlerinin analizini içerir. Endüstri 4.0’ da büyük veri analitiği, gerçek zamanlı izleme, kestirimci bakım ve süreçlerin optimizasyonunda, üretim verimliliğinin ve kalitesinin artırılmasında ve maliyetlerin düşürülmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
Yapay Zeka-Artificial Intelligence (AI):
Yapay Zeka, öğrenmek, muhakeme etmek ve kendi kendini düzeltmek üzere programlanmış makinelerde insan zekasının simülasyonunu ifade eder. Endüstri 4.0’ da yapay zeka, kestirimci bakım, otonom sistemler ve akıllı fabrikalar gibi çeşitli uygulamalarda kullanılır ve üretim süreçlerinin verimliliğini ve güvenilirliğini artırır.
Katmanlı Üretim-Additive Manufacturing:
Katmanlı üretim, malzemeyi katmanlayarak karmaşık nesneler oluşturmak için 3D baskı teknolojisinin kullanılmasını ifade eder. Endüstri 4.0’ da eklemeli üretimin kullanılması, özelleştirilmiş parçaların ve ürünlerin daha az atık, maliyet ve zamanla üretilmesini sağlar.
Artırılmış Gerçeklik-Augmented Reality (AR):
Artırılmış Gerçeklik, dijital bilgilerin ve sanal nesnelerin gerçek dünyaya entegrasyonunu ifade eder. Endüstri 4.0’ da AR, üretim süreçlerinde görselleştirmeyi ve işbirliğini geliştirmek için kullanılır ve gerçek zamanlı izleme, eğitim ve bakım sağlar.
Otonom Robotlar-Autonomous Robots:
Otonom Robotlar, insan müdahalesi olmadan bağımsız olarak çalışabilen robotları ifade eder. Endüstri 4.0’ da otonom robotlar malzeme taşıma, montaj ve kalite kontrol gibi çeşitli uygulamalarda kullanılmakta, verimliliği artırmakta ve maliyetleri düşürmektedir.
Bulut Bilişim-Cloud Computing:
Bulut Bilişim, bilişim hizmetlerinin internet üzerinden sunulması ve paylaşılan bir bilişim kaynakları havuzuna talep üzerine erişim sağlanması anlamına gelir. Endüstri 4.0’ da Bulut Bilişim, büyük miktarda veriyi depolamak, işlemek ve analiz etmek için kullanılır ve gerçek zamanlı karar verme ve işbirliği sağlar.
5G ve Yeni Nesil İletişim Ağları-5G and Next-Generation Communication Networks:
5G ve Yeni Nesil İletişim Ağları, yüksek hızlı ve güvenilir bağlantı sağlayan en yeni kablosuz iletişim teknolojilerini ifade eder. Endüstri 4.0’ da 5G ve Yeni Nesil İletişim Ağları, makineler ve cihazlar arasında gerçek zamanlı iletişim sağlayarak üretim verimliliğini ve güvenilirliğini artırır.
Dijital İkiz-Digital Twin:
Dijital İkiz, gerçek zamanlı izleme ve tahmine dayalı analitik sağlayan fiziksel bir nesnenin, sürecin veya sistemin sanal bir kopyasıdır. Endüstri 4.0’ da Dijital İkizler kestirimci bakım, ürün tasarımı ve simülasyon gibi çeşitli uygulamalarda kullanılır, üretim verimliliğini artırır ve maliyetleri düşürür.
Uç Bilişim-Edge Computing:
Uç Bilişim, tüm verileri merkezi bir konuma iletmek yerine verileri ağın ucunda, verilerin üretildiği yere daha yakın bir yerde işleyen dağıtılmış bir bilişim paradigmasıdır. Bu teknoloji, verilerin gerçek zamanlı olarak işlenmesine olanak tanıdığı ve gecikme ve bant genişliği gereksinimlerini azalttığı için Endüstri 4.0’ da çok önemlidir. Uç Bilişim, otonom araçlar, akıllı şehirler ve endüstriyel otomasyon gibi uygulamalar için kritik öneme sahiptir.
Blok Zinciri-Blockchain:
Blok Zinciri, güvenli ve şeffaf işlemler sağlayan merkezi olmayan, dağıtılmış bir defter teknolojisidir. Finans ve tedarik zinciri yönetiminde yaygın olarak kullanılmaktadır, ancak Endüstri 4.0’ da makineler arasında güvenli iletişim, varlık takibi ve provenans doğrulama dahil olmak üzere birçok uygulaması vardır. Blok Zincirinin değişmez yapısı, onu birden fazla kuruluş arasında veri alışverişi ve takibi için güvenilir bir teknoloji haline getirmektedir.
Kuantum Hesaplama-Quantum Computing:
Kuantum Hesaplama, veriler üzerinde işlem yapmak için süperpozisyon ve dolanıklık gibi kuantum-mekanik fenomenleri kullanan gelişmekte olan bir teknolojidir. Bu teknoloji, karmaşık sorunları klasik bilgisayarların alacağı sürenin çok altında bir sürede çözme potansiyeline sahiptir. Endüstri 4.0’ da kuantum bilişim optimizasyon, simülasyon ve kriptografi gibi alanlara uygulanabilir.
Sanal ve Artırılmış Gerçeklik-Virtual and Augmented Reality (VR/AR):
Sanal ve Artırılmış Gerçeklik teknolojileri oyun ve eğlencede yaygın olarak benimsenmiştir, ancak Endüstri 4.0’ da da büyük bir potansiyele sahiptir. VR/AR uzaktan bakım, eğitim ve karmaşık görevlerin simülasyonu için kullanılabilir. Ayrıca mühendislerin ve tasarımcıların ürünlerin ve fabrikaların sanal modelleriyle etkileşime girmesini sağlayarak tasarım ve testi kolaylaştırabilir.
İnsan-Makine Arayüzü-Human-Machine Interface (HMI):
HMI, insanlar ve makineler arasındaki etkileşimdir ve Endüstri 4.0’ da kritik bir rol oynar. HMI, basit anahtarlar ve düğmelerden karmaşık ses ve hareket tanımaya kadar çeşitlilik gösterebilir. HMI’ nin amacı, insanlar ve makineler arasında sezgisel ve sorunsuz etkileşimler yaratarak çalışanların karmaşık sistemleri çalıştırmasını ve yönetmesini kolaylaştırmaktır.
Kestirimci Bakım-Predictive Maintenance:
Kestirimci Bakım, bir makine veya ekipmanın ne zaman arızalanabileceğini tahmin etmek için veri analitiği ve makine öğrenimini kullanır. Bu teknoloji Endüstri 4.0’ da kritik öneme sahiptir çünkü arıza süresini en aza indirebilir, bakım maliyetlerini düşürebilir ve ekipmanın ömrünü uzatabilir. Kestirimci Bakım, ekipman arızasından kaynaklanan kaza olasılığını azaltarak işçi güvenliğini de artırabilir.
İşbirlikçi Robotlar (Cobot’ lar)-Collaborative Robots (Cobots):
İşbirlikçi Robotlar, tekrarlayan, tehlikeli veya yüksek hassasiyet gerektiren görevleri yerine getirerek ortak bir çalışma alanında insanlarla birlikte çalışmak üzere tasarlanmıştır. Bu robotlar, insan operatörlerle birlikte güvenli ve verimli bir şekilde çalışmalarını sağlayan sensörler ve gelişmiş algoritmalarla donatılmıştır. Cobot’ lar Endüstri 4.0’ da kritik bir teknolojidir çünkü şirketlerin işgücünü optimize etmelerine, üretkenliği artırmalarına ve maliyetleri düşürmelerine yardımcı olabilirler.
Makine Öğrenimi-Machine Learning (ML):
Makine Öğrenimi, verileri analiz etmek ve verilerden tahminler yapmak için algoritmalar ve istatistiksel modeller kullanan bir yapay zeka alt kümesidir. Endüstri 4.0’ da Makine Öğrenimi kestirimci bakım, kalite kontrol ve anomali tespiti gibi alanlarda kullanılır. Makine Öğrenimi karar verme sürecini iyileştirebilir, süreçleri optimize edebilir ve israfı azaltabilir, bu da onu üreticiler için çok önemli bir teknoloji haline getirir.
Dijital İş Süreçleri-Digital Threads:
Dijital İş Süreçleri, tasarımdan üretime ve bakıma kadar ürün yaşam döngüsü boyunca veri ve bilgilerin entegrasyonunu ifade eden bir kavramdır. Bu teknoloji, üreticilerin bir ürünün performansını gerçek zamanlı olarak izlemek ve optimize etmek için kullanılabilecek dijital bir ikizini oluşturmalarını sağlar. Dijital ikiz, şirketlerin gerçek zamanlı verilere dayalı bilinçli kararlar almasını ve sorunları ürün yaşam döngüsünün erken aşamalarında tespit edip düzelterek maliyetleri düşürmesini sağladığı için Endüstri 4.0’ da kritik öneme sahiptir.
Gelişmiş Sensörler ve Aktüatörler-Advanced Sensors and Actuators:
Gelişmiş Sensörler ve Aktüatörler Endüstri 4.0 sistemlerinin temel bileşenleridir. Sensörler sıcaklık, basınç, nem ve titreşim gibi fiziksel parametreleri ölçebilen ve izleyebilen cihazlardır; aktüatörler ise fiziksel süreçleri ve işlemleri kontrol edebilen cihazlardır. Gelişmiş Sensörler ve Aktüatörler doğrulukları, güvenilirlikleri ve zorlu ortamlarda çalışabilme özellikleriyle karakterize edilirler. Kestirimci bakım, kalite kontrol ve süreç otomasyonu gibi çok çeşitli uygulamalarda kullanılırlar. Şirketler Gelişmiş Sensör ve Aktüatörlerden yararlanarak daha yüksek verimlilik, üretkenlik ve güvenlik elde edebilir, ayrıca bakım maliyetlerini ve arıza sürelerini azaltabilirler.
Daha dijital odaklı bir ekonomiye doğru ilerledikçe, işin geleceğinin bugün bildiğimizden çok farklı olacağı açıktır. Endüstri 4.0 teknolojilerinin devreye girmesi, çalışanların heyecan verici yeni alanlarda başarılı olmaları için yeni fırsatlar yaratacaktır. Ancak, bu teknolojilerin aynı zamanda çalışanların iş piyasasında geçerliliklerini koruyabilmeleri için uyum sağlamalarını ve becerilerini sürekli olarak geliştirmelerini gerektireceğini de kabul etmek gerekir. Esnek, uyarlanabilir ve bütüncül mesleki eğitim ve öğretime öncelik vererek, çalışanların sürekli gelişen Endüstri 4.0 dünyasında başarılı olmak için gerekli becerilerle donatılmasını sağlamaya yardımcı olabiliriz.
Kitaba bağlantıdan doğrudan ulaşabilirsiniz.
Dr. Berker KILIÇ’ın tüm blog yazılarını okumak için bağlantıya tıklayınız.
İnceleyen: Dr. Berker KILIÇ
Hukuk ve Bilişim Dergisi ve Blog kısmımızda,
Bilişim Suçları
Blockchain ve Dijital Paralar
Yapay Zekâ ve Robot Hukuku
Elektronik Ticaret Hukuku
İnternet Hukuku
Kişisel Verilerin Korunması Hukuku
Start-Up Hukuku
E-Spor Hukuku
Fikri Mülkiyet Hukuku ve benzer teknoloji hukuku alanlarında yazılar okuyucularımıza sunulmaktadır.