NFT (Nun-Fungible Token) Nedir? Çalışma Sistemi Nasıldır?
NFT yani uzun haliyle Non-Fungible Tokenler, bir blockchain ağı üzerinde kayıtlı bir bilgisayar dosyasıdır (png, jpg, mp3, mp4). NFT’lerin sözlük anlamı değiştirilmesi mümkün olmayan dijital varlıktır. Bu yazımızda, NFT nedir, NFT Coin nedir, NFT nasıl yapılır, bunları inceleyeceğiz.
NFT’ler blockchain ağında özgün eserler olduğu için çeşitli NFT marketlerde alış erişi yapılabilir, üretilebilir ve bu özellikleri üretildiği blockchain ağının Explorer kısmında takibi yapılabilir.
NFT TÜRLERİ NELERDİR?
Her türlü resim, video, gif, internet kodları, internet domain siteleri, pixel resimler, dijital e-arsalar, futbol takımları kartları, NBA Ligindeki önemli anların videosu, müzikler.
NFT NASIL SATIN ALINIR VE SATILIR?
NFT Marketten NFT’nin üretildiği blockchain ağının kripto parası ve eğer NFT Market destekliyorsa fiat para birimleriyle (dolar, Euro, sterlin) de alım satım yapılabilir.
HANGİ BLOCKCHAİN AĞLARINDA NFT ÜRETİLİR?
ETHEREUM: En çok NFT üretilen blockchain ağı Ethereum ağıdır. 2017 Haziranında üretilen CryptoPunk, şu sıralar revaçta olan Loot ve Bored Ape Yatch Club Ethereum tabanında üretilmiştir. THE DECENTRALİZED, THE SANDBOX gibi e-arsa projeleri ve Rarible gibi NFT Market Coini Ethereum tabanlıdır.
BİNANCE SMART CHAİN: Düşük fee ödemeleri nedeniyle tercih ediliyor. Bakeryswap, Juggernaut, Axie Infinity gibi NFT projeleri BSC tabanlıdır.
SOLANA: Solana’nın yükselişi ile beraber güçlü altyapısıyla NFT projelerinin tercih ettiği bir blockchain ağıdır.
ZILLIQA: Neredeyse sıfıra yakın fee ve desteklediği NFT Domain sistemiyle tercih ediliyor.
TEZOS: NFT Domainler için tercih ediliyor.
FLOW: NBA’deki özel anların videosunun NFT olarak satışının gerçekleştiği NBATOPSHOT projesinin tercih ettiği blockchain ağıdır.
AVALANCHE: Düşük NFT gas feeleri sayesinde tercih edilmektedir.
POLGYON: Ethereum Layer2 (Katman2) olduğundan dolayı ücretsiz NFT üretimi yapılan blockchain ağıdır.
IMMUTABLE X: Artan Ethereum gas feelerinden dolayı bu soruna çözüm bulan Ethereum NFT Layer2 (Katman2) blockchain ağıdır.
NFT ALANINDA ÖNEMLİ NFT PROJELERİ VE GELİŞMELER
CRYPTOPUNK: CryptoPunk’lar Ethereum blok zincirinde saklanan Proof of Ownership (Mülkiyet Kanıtı) mantığına dayanan 10.000 benzersiz karakterdir. Ethereum’un bir protokolü olan ERC-721 standardında geliştirilmişir. 2017 Haziranında üretilip Ethereum tabanında sunuldu. Başlangıçta Ethereum cüzdanı olan herkes tarafından ücretsiz olarak talep edilen CryptoPunk’lar kısa sürede tamamı satıldı. ‘https://www.larvalabs.com/cryptopunks’
9 Eylül 2021 gün sonu itibariyle en düşük CryptoPunk’ın fiyatı 89 Ethereum’dur (308.523,5 USD). Tüm satışların toplam değeri 485,73 Ethereum’dur (1,25 Milyar USD). Son 1 günde 1,84 milyon dolar, son 1 haftada 48,65 milyon dolar, son 1 ayda ise 559,98 milyon dolarlık CryptoPunk satışı gerçekleşmiştir. En büyük satış CryptoPunk #7804 4,2bin Ethereum’a yani 7,57 milyon dolara satıldı.
NBATOPSHOT: NBA ve WNBA’deki resmi lisanslı video anların numaralı sürümlerinin alım satımına ve takas yapılmasına olanak sağlayan bir NFT projesidir. Dapper Labs tarafından Flow blockchain ağında yapılmıştır.
THE DECENTRALIZED: Ethereum tabanlı e-arsa yani sanal arazi NFT’leri projesidir. VR ile bir çok blockchain projesi kullanıcıları The Decentralized üzerinde toplantılar yapmaktadır. Yine bir çok NFT Galerisi bu projede kendi reklamını yapmaktadır.
CHILIZ: Spor alanında çalışan bir FINTECH projesidir. 2021 Martta duyurduğu haberle spor kulüplerine NFT yapacağını duyurmuştur. Bu haberde Galatasaray, Milan, Barcelona ve PSG’nin NFT’lerini yapılacağı açıklanmıştır.
Galatasaray: ALİ SAMİ YEN NFT Sürümünü 01/10/2021’de çıkaracağını duyurdu.
BORED APE YATCH CLUB: 2021 Mayısında Ethereum tabanında çıkarılmış bir NFT projesidir. BAYC, Ethereum blok zincirinde yaşayan 10.000 adet benzersiz BORED APE koleksiyonudur.
LOOT (FOR ADVENTURERS): Ethereum tabanlı 8000 benzersiz maceracı teçhizat çantasından oluşan bir koleksiyondur.
CRYPTO KITTIES: CryptoKitties, CryptoKitties olarak adlandırdığımız, üretilebilir, koleksiyonluk ve çok sevimli yaratıkların etrafında dönen bir oyundur! Her kedi türünün tek örneğidir ve %100’ü size aittir; kopyalanamaz, alınamaz veya yok edilemez. ‘https://opensea.io/collection/cryptokitties’
THE SANDBOX: Sandbox, içerik oluşturucuların blok zincirindeki voksel varlıklarından ve oyun deneyimlerinden para kazanabileceği topluluk odaklı bir platformdur. Sandbox Metaverse, 166.464 LANDS’tan oluşan bir harita içerir. LAND sahipleri yarışmalara ve etkinliklere ev sahipliği yapabilir, varlıkları kazanmak ve özelleştirmek için SAND’a bahis yapabilir, varlıklardan ve deneyimlerden para kazanabilir, meta veri deposu yönetiminde oy kullanabilir, sizin veya başkalarının yarattığı oyunları oynayabilir ve daha fazlasını yapabilir. ‘https://opensea.io/collection/sandbox’
BAKERYSWAP: Çeşitli NFT’leri alıp bu NFT’ler üzerinden yıllık belirli bir yüzdelik getiri elde etmeyi sağlayan bir NFT projesidir. Binance Smart Chain ağında üretilmiştir.
ÖNEMLİ NFT MARKETLER
OPENSEA: Bünyesinde çeşitli resim, video, gif, müzik dosyası, domain, e-arsa vb. şeylerin alış veriş ve takasına olanak sağlayan bir NFT Markettir. Ethereum, Polygon ve Klaytn tabanlı NFT’lerin yapımına olanak sağlıyor.
RARIBLE: Ethereum tabanlı NFT üretimi yapılan NFT markettir. Kendi sitesindeki kullanıcılar için geliştirdiği bir Rarible Coin de mevcuttur.
MINTABLE: NFT üretiminden kaynaklı feelere önlem olarak satılana kadar blockchain tabanında basmayıp NFT satılınca satın alandan fee alarak NFT sanatçılarını maddi olarak rahatlatan bir NFT markettir. Ethereum ve Zilliqa tabanlı NFT yapımına olanak sağlıyor.
UNSTOPPABLE DOMAINS: Ethereum ve Zilliqa tabanlı NFT Domainlerin satıldığı bir domain sağlayıcısıdır. Kripto para adresinizi okunabilir bir hale getirebilir ve websitenizin doğrudan bağış almasını sağlayabilirsiniz ve normal domainlerin aksine yıllık yenileme ücreti yok sadece cüzdana bağlama ücreti vardır. ‘https://unstoppabledomains.com’
SOLANART.IO: Solana tabanlı NFT’lerin satıldığı NFT markettir. Bünyesinde SolPunk, Degen Ape Academy, Aurory gibi projeler bulunmaktadır.
Kitap İncelemesi: NFT’ler Açısından Mali Hakların Devri Sözleşmesi makalemize buradan ulaşabilirsiniz.